________________
કર્મસ્તવનામા દ્વિતીય કર્મગ્રંથ
(૨) ભાવ સમ્યક્ત્વ- જીવાદિ તત્ત્વોનું નય-નિક્ષેપા પૂર્વક સમ્યગ્ પ્રકારે જ્ઞાન મેળવી-મોક્ષમાં પૂર્ણ અને કાયમીસુખ છે તેવી સમજપૂર્વક તત્ત્વોની શ્રદ્ધા કરવી તે.
૨૮
અથવા (૧) પૌલિક (૨) અપૌદ્ગલિક
(૧) પૌદ્ગલિક– મિથ્યાત્વ મોહનીયના શુદ્ધ કરેલા મંદ બે ઠાણીયા રસવાળા (સમ્યક્ત્વ મોહરૂપ) પુદ્ગલોના ઉદય વખતે જે જિનેશ્વર ભગવાનના વચનોની જીવાદિ તત્ત્વની શ્રદ્ધા થાય તે.
આ સમ્યક્ત્વમાં શંકાદિ પાંચ અતિચારોનો સંભવ છે. કારણકે સમ્યક્ત્વને કંઇક મલિન કરનાર એવા દર્શન મોહનીયના પુદ્ગલનો ઉદય છે. પુદ્ગલને વેદે છે. તેથી તેનું બીજું નામ વેદક અથવા ક્ષાયોપમિક સમ્યક્ત્વ કહેવાય છે.
(૨) અપૌદ્ગલિક ક્ષાયિક અથવા ઉપશમ સમ્યક્ત્વમાં દર્શન મોહનીયના પુદ્ગલોનો ઉદય હોતો નથી તેથી તે ઉદયના અભાવની અપેક્ષાએ અપૌદ્ગલિક સમ્યક્ત્વ કહેવાય.
આ સમ્યક્ત્વમાં શંકાદિ અતિચાર લાગે નહીં.
હવે સમ્યક્ત્વના ત્રણ પ્રકાર આ પ્રમાણે
(૧) રોચક તીર્થંકર ભગવંતે કહેલા તત્ત્વો પ્રત્યે દૃઢરુચિમજબુત શ્રદ્ધાવાળો; અને આચાર ઉપર અતિરુચિવાળો.
(૨) દીપક– દિપકની નીચે અંધારાની જેમ પોતાનામાં રિચ ન હોય પરંતુ બીજાને શ્રદ્ધા-રુચિ ઉત્પન્ન કરાવે તે.
(૩) કારક– પોતાનામાં અરિહંત ભગવંતોએ કરેલો આચાર તપસંયમ વિગેરેને લાવે તે. દ્રઢપણે વ્રતનિયમાદિ કરે તે.
અથવા ક્ષાયિક-ઉપશમ અને ક્ષયોપશમ એમ પણ ત્રણ પ્રકારે, ઉપર વર્ણન કર્યું તે. (જુઓ પેજ. ૨૪, ૨૫) .
