________________
ગુણસ્થાનકનું સ્વરૂપ [૩] મિશ્રદૃષ્ટિ ગુણસ્થાનક–
મિશ્ર મોહનીયકર્મના ઉદય વખતે સમ્યકત્વની શુદ્ધિ અને મિથ્યાત્વની મલીનતાનો મિશ્રભાવે અનુભવ થાય છે. તેથી તે સમ્યગૂ મિથ્યાદષ્ટિ અર્થાત્ મિશ્રદષ્ટિ કહેવાય છે. તેઓનું જે ગુણસ્થાનક તે મિશ્રદષ્ટિ ગુણસ્થાનક કહેવાય છે.
અનાદિ મિથ્યાત્વી જીવ ઉપર જણાવ્યું તે મુજબ ત્રણ કરણ કરી ઉપશમ સમ્યકત્વ પ્રાપ્ત કરી ઉપશમ સમ્યકત્વની વિશુદ્ધિ વડે જ મિથ્યાત્વ મોહનીયના પુજના ત્રણ ભાગ કરી અંતરકરણનો કાળ પૂર્ણ થયે ત્રણ પુંજમાંથી મિશ્ર મોહનીયjજનો ઉદય શરૂ થાય તે વખતનું ત્રીજા ગુણસ્થાનક તે મિશ્રદૃષ્ટિ ગુણસ્થાનક કહેવાય છે. મિશ્ર મોહનીયના ઉદયકાળે જીવને જિનેશ્વર પરમાત્માના (વચનો પર) ધર્મ ઉપર રુચિ પણ હોય નહી અને અરૂચિ પણ હોય નહી. જેમ નાળિયેર દ્વીપનાં મનુષ્યોને ધાન્ય ઉપર રુચિઅરુચિ હોય નહી તેમ.
આ ગુણસ્થાનક જેમ સમ્યકત્વથી પડતાં ત્રણ પુંજમાંથી મિશ્રપુંજ ઉદયમાં આવવાથી આવે છે તેમજ સમ્યકત્વી જીવ મિથ્યાત્વે ગયા પછી મોહ૦ની ૨૮ની સત્તાવાળાને પણ આવે છે સમ્યકત્વ મોહ. અને મિશ્ર મોહની ઉવલનાં કરતો હોય સમ્યકત્વ મોહ૦ની ઉર્વલના થઈ ગઈ હોય અને મિશ્ર મોહ૦ની ઉવલના પૂર્ણ ન થઈ હોય અને તેની જઘન્યથી એકેન્દ્રિય સમાન સ્થિતિસત્તાવાળો હોય તો તે કાળે મોહનીયની ૨૭ની સત્તાવાળાને પણ મિશ્ર મોહ૦નો ઉદય કોઈક વખત આવી જાય છે ત્યારે ૧લા ગુણઠાણેથી પણ આ જીવ મિશ્ર ગુણસ્થાનકે આવે છે. આ પ્રમાણે મિશ્ર ગુણસ્થાનક-સમ્યકત્વથી પડતાં તથા મિથ્યાત્વથી તેમજ મિશ્રની ઉદ્ગલના કરતો એવો મિથ્યાત્વીજીવ પ્રાપ્ત કરી શકે છે. પરંતુ અનાદિ મિથ્યાત્વીને સીધું આ ગુણઠાણું આવતું નથી કારણકે તેની પાસે મિશ્ર મોહનીય સત્તામાં હોતું નથી માટે તેનો ઉદય થઈ શકે નહિ.
