________________
કર્મસ્તવનામાં દ્વિતીય કર્મગ્રંથ (૪) પ્રદેશ મિથ્યાત્વ- મિથ્યાત્વ મોહનીયના મંદ રસવાળા અલ્પ રસવાળા બનાવેલ એટલે સમ્યકત્વ મોહ૦ના જે શુદ્ધ કરેલ પુગલોનો ઉદય હોય ત્યારે પ્રદેશ મિથ્યાત્વ કહેવાય.
અને તેથી જ શંકા આદિ અતિચાર તેના ઉદય વખતે થાય છે. તેમજ (૧) લૌકિક દેવગત મિથ્યાત્વ (૨) લોકોત્તર દેવગત મિથ્યાત્વ (૩) લૌકિક ગુરુગત મિથ્યાત્વ (૪) લોકોત્તર ગુરુગત મિથ્યાત્વ એમ બીજી રીતે પણ ચાર પ્રકાર છે.
મિથ્યાત્વનાં પાંચ પ્રકાર
(૧) અભિગ્રહિક (૨) અનભિગ્રહિક (૩) આભિનિવેશિક (૪) સાંશયિક (૫) અનાભોગીક.
આ પાંચ ભેદના અર્થ આગળ ચતુર્થ કર્મગ્રંથમાં આવશે. મિથ્યાત્વના સાત-દશ એમ અનેક રીતે ભેદો કહ્યા છે.
| મિથ્યાત્વના અસંખ્ય ભેદ પણ થઈ શકે છે. આ પ્રમાણે મિથ્યાત્વના જુદી જુદી રીતે અનેક ભેદો થઈ શકે છે.
તેવા મિથ્યાત્વી જીવને પણ કંઈક અંશે જ્ઞાનાદિ ગુણો હોય છે. તેથી તેને મિથ્યાષ્ટિ હોવા છતાં ગુણસ્થાનક કહેવાય છે.
પ્રશ્ન- અહીં વિપરીત દૃષ્ટિ છે તો ગુણસ્થાનક કેમ કહેવાય ?
જવાબ– જો કે અહીં વીતરાગના વચન ઉપર શ્રદ્ધા ન હોવા છતાં આ મનુષ્ય છે, આ પશુ છે ઇત્યાદિ કંઈક જ્ઞાન હોય છે.
છેવટે નિગોદના જીવોને અક્ષરનો અનંતમો ભાગ ખુલ્લો હોય છે. જો થોડો પણ ગુણ ખુલ્લો ન હોય તો જીવ અજીવપણું પામે.
જેમ ગાઢ મેઘ હોવા છતાં દિવસ અને રાત્રિનો ભેદ જણાઈ આવે છે. કારણકે દિવસે વાદળાંથી ઢંકાયેલ છતાં સૂર્યની પ્રભા કંઈક દેખાય છે તેથી દિવસ-રાત્રિનો ભેદ સમજાય છે.
