________________
૨૪
બંધસ્વામિત્વનામા તૃતીય કર્મગ્રંથ તેમાંથી સૌ પ્રથમ એકેન્દ્રિય, બેઈન્દ્રિય, તેઈન્દ્રિય, ચઉરિન્દ્રિય, પૃથ્વીકાય, અપકાય, વનસ્પતિકાય. આ સાત માર્ગણાનું બંધસ્વામિત્વ સમાન હોવાથી સાથે જણાવે છે.
આ સાત માર્ગણામાં જિનનામ વિગેરે અગ્યાર પ્રકૃતિઓ વિના ઓધે અને મિથ્યાત્વે ૧૦૯ પ્રકૃતિઓનો બંધ જાણવો.
એકેન્દ્રિય વિક્લેન્દ્રિય પૃથ્વીકાય-અપકાય-વનસ્પતિકાયમાં સાસ્વાદન ગુણ૦ પણ સંભવે છે. કારણકે ઈશાન સુધીના દેવો-આસક્તિથી એકેન્દ્રિયનું મનુષ્યો અને તિર્યંચ એકે૦ તથા વિકસેન્દ્રિયનું આસક્તિના કારણે આયુષ્ય બાંધે. અંતે ધર્મ પામે. ઉપશમ સમ્યકત્વ પામે તો મરતી વખતે ઉપસમ્યકત્વ વમી સાસ્વાદને લઈને એકેન્દ્રિયાદિમાં ઉત્પન્ન થાય. તે અપેક્ષાએ જઘન્યથી ૧ સમય ઉત્કૃષ્ટથી છ આવલિકા સુધી હોય, પછી મિથ્યાત્વ પામે. આ રીતે ભવારમાંથી લઈને આવેલ સાસ્વાદન ગુણ ઘટી શકે છે.
આ પ્રમાણે આ માર્ગણાઓમાં પહેલા બે ગુણઠાણા હોય છે. જિનનામનો બંધ તત્વાયોગ્ય સમ્યક્તથી થાય છે. આ માર્ગણાઓમાં સમ્યકત્વ ન હોવાથી જિનનામનો બંધ થતો નથી. તથા આહારકદ્વિકનો બંધ તત્વાયોગ્ય સંયમથી થાય છે. આ માર્ગણાઓમાં સંયમ ન હોવાથી આહારકદ્ધિકનો બંધ
નથી.
એકેન્દ્રિયાદિ સાત માર્ગણાવાળા જીવો મરીને દેવ કે નરકગતિમાં જતા નથી. તેથી તેના પ્રાયોગ્ય દેવત્રિક, નરકત્રિક અને વૈક્રિયહિક એ આઠ પ્રકૃતિઓ બાંધતા નથી. અર્થાત્ એકેન્દ્રિય-વિશ્લેન્દ્રિય જીવો મરીને મનુષ્ય તિર્યંચમાં જ જાય છે અને તેના પ્રાયોગ્ય જ બંધ કરે છે. તેથી ૧૧ પ્રકૃતિ વિના ઓધે અને મિથ્યાત્વે ૧૦૯નો બંધ કરે છે.
