________________
૧૧૨
કર્મસ્તવનામાં દ્વિતીય કર્મગ્રંથ
વિવેચન- ક્ષપકશ્રેણિનો પ્રારંભ ૭મા ગુણઠાણેથી થાય છે. જીવનો ચરમભવ મનુષ્યનો જ છે. અને તે ક્ષાયોપથમિક સમ્યકત્વવાળો પણ હોય છે. પરંતુ હવે ક્ષાયિક સમ્યકત્વ પામવાનો છે અને અબદ્ધાયુ હોવાથી ક્ષાયિક પામી નજીકના ભવિષ્યમાં ક્ષપકશ્રેણિ પણ શરૂ કરે જ છે. વર્તમાનની નજીકના ભવિષ્યને વર્તમાનમાં ઉપચાર કરવાથી આવા જીવને ચોથા ગુણઠાણેથી જ વ્યવહારનયને આશ્રયી ક્ષેપક કહેવાય છે. તેથી લપકને આશ્રયી ૪ થી ૭ ગુણઠાણામાં દેવ-નરક-તિર્યંચના આયુષ્ય વિના ૧૪૫ની સત્તા ક્ષેપકને આશ્રયી કહી છે. કારણકે આ ૩ આયુષ્યને બાંધવાનો નથી. તે જ ભવે મોક્ષે જવાનું છે. માટે, તેથી ક્ષાયોપથમિક સમ્યકત્વી એવા ક્ષપકને ૪ થી ૭ ગુ. માં ૧૪પની સત્તા હોય છે.
તે જ જીવ ક્ષાયિક સમ્યકત્વ પ્રાપ્ત કરતાં દર્શન સપ્તકનો ક્ષય થવાથી ૧૩૮ની સત્તા પણ ૪ થી ૭ ગુણસ્થાનકમાં પણ હોય છે. પછી ક્ષપકશ્રેણિ શરૂ કરે એટલે ૮મા ગુણઠાણે અને ૯મા ગુણઠાણાના પ્રથમ ભાગ સુધી ૧૩૮ની સત્તા હોય છે.
સારાંશ કે ક્ષાયો૦ સમ્યકત્વી તદ્ભવ મોક્ષગામી અનેકજીવ આશ્રયીઅથવા એકજીવ આશ્રયી ૪ થી ૭ ગુણસુધી ૧૪પની સત્તા જાણવી.
અને દર્શન સપ્તકનો ક્ષય કરેલા ક્ષાયિક સમ્યને ૪ થી ૯૧ ભાગ સુધી ૧૩૮ની સત્તા જાણવી.
ક્ષપકશ્રેણીમાં નવમા ગુણ૦માં પ્રથમ નામકર્મની ૧૩ પ્રકૃતિ અને થિણદ્વિત્રિક એમ સોળનો સાથે ઉદ્દ્ગલના વડે ક્ષય કરે. પછી અપ્રત્યા, પ્રત્યા, આઠ કષાયની ઉદ્દલના વડે ક્ષય કરે. ત્યાર પછી ચારિત્રમોહ૦ની ૧૩ પ્રકૃતિનું અંતરકરણ કરે છે.
અંતરકરણ કર્યા પછી નપુંસકવેદ વિગેરેનો ઉદ્દલના વડે ક્ષય કરે છે તેથી ક્યાં ક્ષય થાય અને ક્યાં કેટલી સત્તા હોય તે આગળ સમજાવશે.
૧૩૮ થી પછીનાં ૧૨૨ વિગેરે સત્તાસ્થાનો સપક શ્રેણીમાં જ જાણવાં.
