Page Text
________________
રૂપી અને અરૂપી દ્રવ્યનું સ્વરૂપ અને કર્મપ્રકૃતિના મૂળ આઠ ભેદ ] [ ૪૩ હાની તે અન્યના વેગમાં વૃદ્ધિ થાય છે અને બેઉના ક્ષેત્રોતરની દિશા પણ અમુક નિયમોને આધીન થઈ વિદિશાને પ્રાપ્ત કરે છે. આધુનિક વિજ્ઞાનના સિદ્ધાન્ત અનુસાર ટકરામણ પછી રૂપી દ્રવ્યના ક્ષેત્રમંતર પરિણમનની દિશા અને વેગમાં જે અર્થાન્તર થાય છે તે “કેનઝરવેશન એફ મેમેન્ટમ”ના નિયમને આધીન રહીને થાય છે. જેવી રીતે ક્ષેત્રસ્થાનાન્તર પરિણમન કરતા બે રૂપી દ્રવ્યો કેઈ એક કાળે એક વિશેષ ક્ષેત્રસ્થાનમાં આવતા તે બેઉ વચ્ચે ટકરામણ થાય છે તેવી જ રીતે રૂપીના અન્ય ભાવાદિ સ્થાનાંતર પરિણમન કરતા બે રૂપી દ્રવ્ય કેઈ એક કાળે વિશેષ ભાવાદિસ્થાને આવતા તેમની વચ્ચે “ટકરામણ” થાય છે અને અન્ય ભાવાદિ સ્થાનાન્તરની “દિશા” અને “ગ” પણ ચક્કસ નિયમાનુસાર અર્થાતરને પ્રાપ્ત કરે છે. આવી રીતે એકબીજાના પરિણમનની ચીલા”નું ટકરાવવું અને તેથી એક બીજાના પરિણમનની “દિશા” અને “ગ”નું અર્થાન્તર થવું તે જ તે રૂપાનું વૈભાવિક પરિણમન છે. ટૂંકમાં એકબીજાના પરિણમનમાં–અર્થાન્તરની પ્રાપ્તિમાં નિમિત્ત બનવું તે રૂપીને વિભાવ સ્વભાવ છે. અરૂપી દ્રવ્યના અગુરુલઘુગુણના પરિણમનની “ચીલા”ની વિલક્ષણતા એ છે કે તેઓના પરિણમનની ચીલા” કદાપિ એકબીજા સાથે ટકરાતી નથી જેથી તેઓનું પરિણમન હંમેશા સ્વાભાવિક સ્વરૂપમાં રહીને જ થયા કરે છે. તેઓના પરિણમન પ્રવાહમાં કઈ પણ અન્ય દ્રવ્ય લેશમાત્ર પણ ડખલ કરી શકતા નથી. જે રૂપી દ્રવ્ય, દા.ત. બે ગાળ દડાઓ ભિન્ન ભિન્ન સમાંતર પ્રતરમાં રહીને ગમે તેમ ક્ષેત્રાન્તર ગમન કરે તે તેઓ વચ્ચે કદાપિ ટકરામણ થતી નથી. આજના જેટ યુગમાં આકાશમાં હજારો વિમાને ભિન્ન ભિન્ન દિશામાં નિરંતર ક્ષેત્રોતર ગમન કરતા હોય છે છતાં પણ એક બીજા સાથે અથડાતા નથી તેમાં પણ આજ કારણ છે. કોઈ પણ નિર્ધારિત દિશામાં ગમન કરતા વિમાને કેટલી ઊંચાઈમાં રહીને ઉડ્ડયન કરવું તેના આંતરરાષ્ટ્રીય માન્ય નિયમ ઘડવામાં આવ્યા છે. સામસામી દિશામાં ઉડ્ડયન કરતા બે વિમાને ભિન્ન ભિન્ન ઊંચાઈમાં રહીને ક્ષેત્રાન્તર ગમન કરતા હોવાથી અર્થાત્ ભિન્ન ભિન્ન સમાંતર પ્રતરમાં તેમની ક્ષેત્રાન્તરગમનની “ચીલા” હોવાથી તેઓ વચ્ચે અથડામણ ન થાય તે સ્વાભાવિક છે. આવી જ રીતે અરૂપી દ્રવ્યના અગુરુલઘુગુણના પરિણમનની ચીલા” વચ્ચે ટકરામણ ન થવાને કારણે પણ ઘટાવી શકાય છે.
પુદ્ગલ દ્રવ્યના વિભાવસ્વભાવનું મૂળભૂત કારણ તેને જ ગ્રહણગુણ છે. ગ્રહણ ગુણ એ પુદ્ગલને પરમભાવ (Fundamental property) છે. ગ્રહણ ગુણ એટલે પુદ્ગલની એકબીજા સાથે બંધાઈને સ્કંધ પરિણામ પામવાની યોગ્યતા. બે પુદ્ગલ પરમાણુને સ્નેહગુણ (રૂક્ષ અને સ્નિગ્ધ સ્પર્શ) પરસ્પર ટકરામણ (બંધ) યેગ્ય ભાવસ્થાનને પ્રાપ્ત કરે છે ત્યારે તે બેઉ પરમાણુમાં બંધસ્વરૂપની “ટકરામણ” થાય
| SR No. | 023039 |
| Book Title | Jinpranit Karm Vigyan |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Kirti Maneklal Shah |
| Publisher | Kirti Maneklal Shah |
| Publication Year | 1983 |
| Total Pages | 152 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 13 MB |