Page Text
________________
૩૦ ]
[ શ્રી જિનપ્રણીત કર્મવિજ્ઞાન છે. અનંત સંખ્યાના અનંત ભેદો હોવાથી અભવ્યથી અનંતગુણ પ્રમાણે એક જ જાતિની સંખ્યામાં વૈવિધ્ય પ્રાપ્ત થાય છે. ઉપરોક્ત વર્ગણામાં ઉત્તરોત્તર વગણની પ્રદેશ સંખ્યા અધિક અધિક થાય છે પરંતુ તે વર્ગણના કને ક્ષેત્રાવગાહને (વેલ્યુમકદ) ક્રમ વિપરીત છે. બધી જ વર્ગણાના પ્રત્યેક સ્કંધનું કદ અંગુલના અસંખ્યાતમા ભાગ પ્રમાણ હોવા છતાં કામણ સ્કંધનું કદ બધાયથી નાનું છે. તેથી મને વર્ગને સ્કંધ અસંખ્યાતગુણ કદ ધરાવે છે. તેથી શ્વાસોચ્છવાસ, ભાષા, તૈજસ, આહારક, વૈક્રિય અને ઔદારિક વગણના સ્કંધને ઉત્તરોત્તર અસંખ્યાતગુણ અસંખ્યાતગુણ ક્ષેત્રાવગાહ હોય છે. ઔદારિક વગણું પ્રમાણમાં સ્કૂલ છે અને ઉપર ઉપરની વર્ગ સૂક્ષમ સૂક્ષ્મ થતી જાય છે. પુદ્ગલને વિચિત્ર સ્વભાવ જ એ છે કે જેમ જેમ તેને કંધની પ્રદેશ સંખ્યા વધે છે તેમ તેમ તેનું પરિણામ સૂમ ને સૂક્ષ્મ થતું જાય છે. સૂકમ પરિણામી સ્કધે એક-બીજાને બાધા નથી કરતા. ૨૫ મા પ્રકરણમાં પુદ્ગલવર્ગણાનું વિસ્તૃત નિરૂપણ કર્યું છે.
૧૬. કર્મ સંબંધિ શંકાઓ અને તેનું સમાધનઃ કર્મ સંબંધમાં મુખ્ય ચાર પ્રશ્નો ઉપસ્થિત થાય છે, તેનું સમાધાન આવશ્યક છે.
પ્ર. ૧ જીવના રાગ-દ્વેષાત્મક પરિણામ થકી જીવમાં જે સંસ્કાર રેડાય છે તેને જ કર્મ કહે, પરંતુ પુદ્ગલસ્વરૂપ જડ એવા કાર્મણસ્કને વચમાં શા માટે લાવે છે?
સમાધાન: આ પ્રશ્નને તાત્વિક ખુલાસો તે દ્રવ્યાનુગ યાને કે પદાર્થવિજ્ઞાનની ઊંડી સમજ માગી લે છે. પરંતુ અત્રે સ્થૂલ ઉદાહરણ થકી સમાધાનને પ્રયત્ન કરીએ. પાણીને દાખલે લઈ એ. પાણી શુદ્ધ હોય અથવા અશુદ્ધ હોય. શુદ્ધ જળ એટલે માત્ર જળ. જળ સિવાય અન્ય વિજાતીય પદાર્થને જેમાં અભાવ છે તે શુદ્ધ જળ છે. તે શુદ્ધ જળ એક જ પ્રકારનું હોય. કારણ કે શુદ્ધ જળના અનેક પ્યાલાઓ લઈએ તે તેમાં એક જ પ્રકારનું જળ પ્રાપ્ત થાય. જળની શુદ્ધતામાં અન્ય વિજાતીય પદાર્થ કેઈ નિમિત્ત નથી. વળી તે શુદ્ધ જળને ગમે તેટલું હલા, વલે છતાં તે શુદ્ધનું શુદ્ધ જ રહેવાનું. શુદ્ધ જળમાં શુદ્ધ જળ નાખે તે પણ તે શુદ્ધ જળ જ રહેવાનું. ટૂંકમાં શુદ્ધ એક પદાર્થમાં કઈ ભેદ-પ્રભેદ ન હોય. હવે અશુદ્ધ જળ . જળની અશુદ્ધતામાં જળથી અતિરિક્ત અન્ય પદાર્થ નિમિત્ત નિયમા હોય જ છે, કારણ કે તે સિવાય તે જળ અશુદ્ધ ના બને. વળી અશુદ્ધ જળ અનેક પ્રકારનું હોય. મીઠું નાખ્યા પછી જળ ખારૂં થાય તેથી તે અશુદ્ધ જળ ખારું થયું. તેવી જ રીતે સાકરની અશુદ્ધતાવાળું જળ ગળ્યું થયું. માટીના મિશ્રણથી જળ મેલું થયું. વળી ખારા જળના અનેક પ્યાલાના જળની ખારાશમાં પણ તરતમતા પ્રાપ્ત થવાની. આમ અશુદ્ધતામાં અન્ય વિજાતીય પદાર્થની આવશ્યકતા છે અને અશુદ્ધ પદાર્થના અનેક ભેદ-પ્રભેદ પડે છે તેથી અશુદ્ધ પદાર્થ અનેક નામ ધારણ કરે છે. કોઈ અશુદ્ધ જળ ખારૂં, કેઈ ખાટું, કઈ મેલું,
| SR No. | 023039 |
| Book Title | Jinpranit Karm Vigyan |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Kirti Maneklal Shah |
| Publisher | Kirti Maneklal Shah |
| Publication Year | 1983 |
| Total Pages | 152 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 13 MB |