________________
ય થવા
નિરા જ થઈ
સુધીમાં પણ કમને ધીમે ધીમે ક્ષય કરવા રૂપ નિર્જરા આત્મામાં ચાલુ હોય તે સર્વથા ક્ષય થવા રૂપ નિર્જરાની પ્રાપ્તિ પણ ભવિષ્યમાં થઈ શકે છે.
નિરા તે કર્મથી છૂટવા માટે છે. કર્મથી બે પ્રકારે છૂટી શકાય, કાંતે એ કર્મ ભેગવી લેવાય તે છૂટી શકે, અને કાંતે તપસ્યાથી ભેગવાય તે છૂટાય.
માત્ર ભેળવીને જ છુટકારે થતું હોય તે જગતમાં કઈ પણ જીવ એ નથી કે જે સમયે સમયે કર્મની નિર્જર નહી કરતે હેય ! પછી હાય તે સૂફમ નિગોદને હેય કે સહાય તે ચૌદમા ગુણસ્થાનકે પહોંચેલે હેય. સર્વે જીવ સમયે સમયે કર્મની નિર્ભર કરે છે. કોઈ પણ સંસારી જીવ આઠે કર્મના ભોગવટા વીનાને હેતે નથી. આથી જેટલાં કર્મો જીવ ભગવે છે તેટલાં ત્રુટે છે. આનું નામ પણ નિર્ભર છે. પરંતુ માત્ર આવી ભેગવટાની નિજેરાથી મેક્ષને માર્ગ મળતું નથી. મોક્ષને માર્ગ તે બાર પ્રકારના તપથી થતી કર્મની નિર્જરાથી જ મળશે. જે ભેગવટાની નિર્જરાથી મેક્ષ મળતું હતું તે તે જીવ રખડતે હેત શાને ? કેમકે એવી નિર્જરા તે આ જીવ અનાદિકાળથી કરતે રહ્યો છે, માટે શાસ્ત્રકારોએ મેક્ષ માટે જે નિર્જરા કહી છે તે ભગવટાથી થતી નિર્ભર નહીં પણ બાર પ્રકારના તપથી કરાતી નિર્જરા છે. ઉદયની એટલે ભેગવટાની નિજેરામાં તો પાછે જીવ નવાં કર્મ તો બાંધતો જ જાય છે. એટલે ભેગવટાથી થતી નિર્જરામાં નિર્જરા અલ્પ છેઃ બંધ વધારે છે, સજજડ છે.
