________________
૫૬
જેનદર્શનમાં કર્મવાદ
સેવામાં પરાયણ રહે છે, “જગતના સર્વ જી સુખી થાઓ. સુખી થાઓ.” એવી મંગળ ભાવનાથી એજસ્વી રહે છે.
ભૂતકાળના અગણિત જીવનમાં જે અસંખ્ય ભૂલ થઈ ગઈ છે અને તેને કારણે કર્માણને જે જથ્થા ચોંટયા છે તેમને આ શાન્તિકાળ ચાલે છે. હજી તે ટાઈમ બેઓ ફુટયા નથી; તે એ ભયાનક હોનારતને દૂર કરવા અથવા તો એ હોનારતને જેમ બને તેમ વધુ હળવી કરી દેવા માટે શક્ય તેટલી વધુ ઉત્તમ વૃત્તિ-પ્રવૃત્તિથી ખીચોખીચ ભરપૂર આ માનવજીવન બનાવી દેવું જોઈએ.
મિત્રે ! તમને કહી ચૂક છું કે કેટલાક કર્માણના જથ્થા ભવ્ય કે ભીષણ ભાવાવેગથી જીવાત્મા સાથે એક રસ થઈ ગયા છે તેમના શાન્તિકાળમાં પણ કશે જ ફેરફાર થઈ શકતા નથી. પણ આવું તે બહુ જ ચેડા કર્માણના જથ્થામાં બને છે. કેમકે ભવ્ય શુભ ભાવે કે ભીષણ અશુભ આવેગે
ક્યારેક જ આવે છે એટલે સામાન્યતઃ તે એવા જ ઘણું કર્માણુઓ છે જેમના શાતિકાળમાં ધરખમ ફેરફારે શક્ય બનાવી શકાય.
આટલી વાત પછી હવે તમને સમજાયું હશે કે જૈન દર્શનને કર્મવાદ એ ગામડાની ડેશીઓને ભાગ્યવાદ નથી, એ નિષ્ક્રિયવાદ પણ નથી. એ તે છે અતિ ઉન્નત પુરુષાર્થવાદ!
