________________
કર્મબંધ
૫૩
માણવાની ફરજ જ પડી જાય તેવું બને છે. આવા બધા પ્રસંગે માટે આપણે એવું અનુમાન કરીએ તે તે કદાચ બેટું નહિ ગણાય કે આ માણસે સુખ આપવાના સ્વભાવવાળા કર્માણને જશે જ્યારે મેળવ્યું હશે ત્યારે અતિ ભવ્ય ભાવલાસપૂર્વક મેળવ્યું હશે માટે જ તેનું તે કર્મ જીવાત્મા સાથે એકરસ થઈ ગયું છે. અને તે હવે તે ને તે જ સ્વરૂપમાં તેની સામે આવી ઊભું છે.
ભગવાન મહાવીરના જીવે પોતાના પૂર્વનાં જીવનમાં ભયંકર મને ભાવ સાથે એવી ગંભીર ભૂલો કરેલી કે તે વખતે જે કર્માણને જ ચોંટી ગયે તે તેમના આત્મા સાથે એકરસ થઈ ગયું. પછી તે એ કર્માણના શાન્તિકાળમાં એમણે અતિ ભવ્ય સાધનાઓ કરી, અતિ ઉગ્ર તપ તપ્યા.બધું જ કર્યું પણ છતાં પેલા દુઃખ દેવાના સ્વભાવવાળા કર્માણને સ્વભાવ વગેરેમાં કશે જ ફેરફાર ન થ તે ન જ થશે. કેમકે તે કર્માણને ચુંટવાને પ્રકાર છેલ્લા-ચોથા નંબરને હતો.
એટલે આ બધી વાતને નિર્ણય એ આવ્યો કે જીવાત્મા સાથે એકરસ થઈ ગએલા કાર્મિક અણુના જથ્થાના સ્વભાવ વગેરેમાં તેના શાન્તિકાળમાં પણ આપણે કશે ફેરફાર કરી શકતા નથી. જ્યારે તે સિવાયના-જીવાત્માને માત્ર અડીને
ટેલા, બંધાએલા કે વધુ જામ થઈ ગયેલા-કર્માણમાં તે તેમના શાન્તિકાળ દરમિયાન આપણે ઘણા ફેરફારે કરી શકવા સંપૂર્ણ રીતે સમર્થ છીએ. હા, એ કર્માણના જથ્થાને પણ
