________________
જૈનદર્શનમાં કર્મવાદ
એક માણસ પરાણે બસો રૂપિયા આપે છે, બીજે હોંશથી આપે છે. ત્રીજો બસે આપવાના સ્થાને બારસે આપી દે છે, જે ખૂબ જ ઉલ્લાસમાં આવી જઈને પિતાની સે રૂપિયાની જીવનની આખી બચત આપી દે છે. અહીં પણ જુદા જુદા મને ભાવ વ્યકત થાય છે. ભલે ચોથા માણસે સે રૂપિયા જ આપ્યા પરંતુ તેને માનસિક ભાવ સૌથી વધુ શ્રેષ્ઠ ગણાય.
આમ સારાં કે માઠાં કાર્યો કરતાં જે ભાવાવેશ હોય છે તેને કારણે તે વખતે ચૂંટતા કર્માણને પ્રકાર નક્કી થાય છે. સામાન્ય ભાવાવેશ, કર્માણને માત્ર ચૂંટાડે; જ્યારે સારા કામને અતિ ભવ્ય ભાલ્લાસ અને ખરાબ કામને અતિ ભયંકર મનેભાવ કર્માણને આત્મા સાથે એકરસ કરી નાખે.
આ રીતે સારા કે દુષ્ટ સ્વભાવનિર્ણયવાળા જે કર્માણ એકરસ થાય છે તેમના શાન્તિકાળમાં આપણે કશું જ કરી શકતા નથી. એ ટાઈમબેમ્બ તે એમને શાતિકાળ પૂરો થતાં ફૂટીને જ જંપવાના.
કેટલાક માણસોને માનમરતબા ન જોઈતા હોય, તેનાથી નાસતા ભાગતા હોય તો ય તેમને તેવાં માનસન્માન લેવાની ફરજ પડે તેવા સંયોગોમાં અવશ્ય મુકાઈ જવું પડે છે, કેટલાકને બધું સુખ હોવા છતાં સંત બનીને દુઃખ વેઠવાની તીવ્ર તમન્ના હોય છે, તે જીવન પામવા માટે તલપાપડ થઈ ગયા હોય છતાં તે જીવનને તેઓ પામી જ ન શકે અને ઘરમાં રહીને વૈભવ
