________________
કર્મબંધ
૪૩
જીવાત્માને ગૌરવભર્યા કુળ વગેરે સ્થાને આપવાનો સ્વભાવ પ્રાપ્ત કરે છે.?
* આમ જીવાત્મા ઉપર ધસ્યા જતા કર્માણના આઠ સ્વભાવેમાંથી ગમે તે એક સ્વભાવને નિર્ણય તે તે જ ચોંટતાની સાથે જ થઈ જાય છે.
મિત્રે, સ્વભાવને અર્થ તે તમે સમજી ગયા ને ! સ્વભાવ એટલે પ્રકૃતિ. આપણે નથી બેલતા કે આ માણસને સ્વભાવ તે જરા જરામાં કોધ કરવાનું છે ! અમુક માણસને સ્વભાવ ખૂબ જ ઉદાર છે. અમુક સ્ત્રીને સ્વભાવ બહુ જ બેલકણે છે ! બસ, એ જ રીતે જીવાત્માને ચોંટતા કર્માણના ઉપર કહ્યા મુજબ તે તે કારણે તે તે સ્વભાવે નકકી થાય છે. એટલે જ્યારે પણ તે કર્માણ જેર કરશે ત્યારે પિતાના સ્વભાવને તે અનુસરશે અને જીવાત્માને એ સ્થિતિમાં મૂકશે.
આપણે કર્માને સ્વભાવ-નિર્ણય વિચાર્યું. હવે કર્માને સ્થિતિ-નિર્ણય જોઈએ. (૨) સ્થિતિ નિર્ણય
જે જે સમયે જીવાત્માને કર્માણના જે જે જથ્થા ચુંટે છે તેમને જેમ સ્વભાવ-નિર્ણય તે જ સમયે થઈ જાય છે તેમ તેમને સ્થિતિ–નિર્ણય પણ ત્યારે જ થઈ જાય છે.
૩૧ ગોત્ર કર્મ ૩ર સ્થિતિબંધ
