________________
૧૭
–
અષ્ટાફ્રિકા પ્રવચન ભૂમિકા
ત્રીજે ભવ તે કરૂણાથી ભરપૂર ભવ.
તેમાં તીર્થકર નામ નિકાચિત થાય. નિકાચિત એટલે તેને ભેગવ્યે જ છૂટકે. વચલે જે ભવ છે તેમાં તે તારક આત્માઓ કાં સ્વર્ગમાં જાય અથવા નરકમાં પણ જાય. આમ તીર્થંકરદેવને તારક આત્મા છેલ્લા ભવમાં સ્વર્ગમાંથી કે નસ્કમાંથી આવે છે. - તેઓ સ્વર્ગમાંથી જ આવે તે નિયમ નથી. નરકમાંથી પણ આવે. પદ્મનાભ પ્રભુને જીવ [શ્રેણિકને જીવ] હાલ નરકમાં છે તે નરકમાંથી ઉદ્વર્તન પામીને, જન્મ લઈને તીર્થંકરદેવ થશે.
દેવામાંથી આવવું તેને “ચ્યવન” કહેવાય. નરકમાંથી આવવું તેને “ઉદ્વર્તન કહેવાય.
આ પારિભાષિક શબ્દ છે. શ્રેણિકના જીવનું ઉદ્વર્તન કહેવાય. ભગવાન મહાવીરદેવના જીવનું “ચ્યવન’ કહેવાય. - સામાન્ય નિયમ એ છે કે તીર્થકર સ્વર્ગલોકમાંથી આવે; પણ કઈક વાર નરકમાંથી પણ આવે. તીર્થંકર નામકર્મને નિકાચિત કરતાં પહેલાં કેઈ અશુભ લેગ્યામાં નરકાયુને બંધ નિકાચિત કરી દીધું હોય તે તે આત્મા તે નરકમાંથી અંતિમ ભાવમાં આવે. - આ કઈ પૂછશે કે સર્વને તારવાની ભાવનાવા એ
જે. ધ. ૨
