________________
વૈતાદ્રય નામને પર્વત આવેલ છે. જેનાથી આખું ભરતક્ષેત્ર ઉત્તરાર્ધ અને દક્ષિણાઈ એમ બે વિભાગમાં વહેચાઈ જાય છે.
ભરતક્ષેત્રની હદ પૂરી કરનારા લઘુ હિમવંત પર્વત ઉપર બરાબર મધ્યભાગમાં પદ્દમસરોવર નામનું સરોવર આવેલું છે. તેમાંથી નીકળીને, પર્વત ઉપર થડે સુધી પૂર્વ દિશા બાજુ વહીને, પછી ઉત્તર તરફ નીચે પડતી એવી ગંગા નામની મહાનદી ઉત્તરાધ ભારતમાં થઈને, વૈતાદ્રય પર્વતની ગુફાની પડખેથી નીકળીને દક્ષિણાર્ધ ભારતમાં આવી, તેમાં થઈને પૂર્વ દિશા બાજુના લવણસમુદ્રમાં ભળે છે.
એવી જ રીતે પદ્મસરોવરમાંથી નીકળીને, પર્વત ઉપર થેડે સુધી પશ્ચિમ દિશા બાજુ વહીને, પછી ઉત્તર તરફ નીચે પડતી એવી સિંધુ નામની મહાનદી, ઉત્તરાઈ ભરતમાં થઈને, વૈતાદ્રય પર્વતની ગુફાની પડખેથી નીકળીને, દક્ષિણ ભારતમાં આવી, તેમાં થઈને પશ્ચિમ દિશા બાજુના લવણસમુદ્રમાં ભળે છે.
આ બંને મહાનદી વડે ઉત્તરાધ ભરત અને દક્ષિણાઈ ભરત ત્રણ ત્રણ ખંડમાં વહેચાઈ જાય છે. તેથી આખા ભરતક્ષેત્રના કુલ છ ખંડ થાય છે. ભરતક્ષેત્રમાં ૩૨ હજાર દેશો આવેલા છે. તેમાંથી સાડા પચીસ આર્યદેશે છે. બાકીના ૩૧ હજાર
