________________
૫૫
સિવાયની અન્ય વણારૂપે રહેલા અને વર્ગના વગરને આ બધા પુદ્ગલે જ્યારે જ્યારે ઔદારિક પુદ્ગલ વર્ગણા રૂપે થાય, ત્યારે ત્યારે કે એક જીવ તે બધાને ઔદારિક પુદ્ગલરૂપે ગ્રહણ કરીને મૂકે, આવી રીતે જગતના સર્વ પુદગલોને ઔદ રિક પુદ્ગલરૂપે ગ્રહણ કરીને મૂકવાનું કામ પૂરું થાય ત્યારે ઔદારિકસૂકમ દ્રવ્ય પુદ્ગલ પરાવતકાળ થયો કહેવાય.
આવી જ રીતે વૈક્રિય, તેજસ આદિ બાકીની વગણ માટે પણ સમજી લેવું.
ઔદારિક વગણામાં જીવ ઓછા પુદ્ગલેને ગ્રહણ કરતા હોવાથી, ઉપર જે સાત પ્રકારના કાળ બતાવ્યા, તેમાંથી ઔદારિક સૂક્ષ્મ દ્રવ્ય પુદ્ગલપરાવર્તનમાં કાળ સૌથી વધારે લાગે.
(૩) બાદર ક્ષેત્રપુગલપરાવર્તકાળ :- ચંદ રાજલકમાં રહેલા સર્વ આકાશ પ્રદેશોને, કમ વિના મરણ વડે સ્પર્શતાં એક જીવને જેટલે કાળ લાગે તેટલા કાળને બાદર ક્ષેત્રપુગલપરાવતકાળ કહેવાય.
(૪) સૂક્ષ્મ ક્ષેત્રપુદ્ગલપરાવર્તાકાળ :- ચાદ રાજકના સર્વ આકાશ પ્રદેશોને કમસર પ્રદેશ પ્રદેશે મરણ પામવા વડે કરીને સ્પર્શતાં એક જીવને એટલે કાળ લાગે તેટલા કાળને સૂમ ક્ષેત્રપુગલપરાવતકાળ કહેવાય સમકૃત્વની પ્રાપ્તિ પછી જીવને