________________
२७
અવ
અજીવના પાંચ ભેદ છે : ધર્માસ્તિકાય, અધર્માસ્તિકાય, આકાશાસ્તિકાય, પુદ્ગલાસ્તિકાય અને કાળ.
આ પાંચ અજીવ, અને જીવ એટલે જીવાસ્તિકાય મળીને છ દ્રવ્યો કહેવાય છે. આ છ દ્રવ્યોમાંથી કાળ સિવાયના પાંચ દ્રવ્યો પ્રદેશેાના સમુદાયરૂપ હોવાથી તે પાંચને અસ્તિકાય કહેવાય છે. એક કાળ ડ્યૂ જ એવુ છે કે જેના પ્રદેશેાના સમુદાય બની શકતા નથી, માટે તેને અસ્તિકાય કહેવાતું નથી. માત્ર કાળ જ કહેવાય છે.
જીવના ગુણ ઉપયોગ, ધર્માસ્તિકાયના ગુણ ગતિ સહાય, અધર્માસ્તિકાયના ગુણ સ્થિતિસહાય, આકાશના ગુણ અવકાશ, પુદ્ગલના ગુણ ગ્રહણ, અને કાળના ગુણ નવાને જૂનું કરવાનો છે.
:
અજીવના મુખ્ય બે ભેદ છે : રૂપી અજીવ, અને અરૂપી અજીવ. પુદ્ગલ રૂપી અજીવ છે. ધર્મ, અધર્મ, આકાશ, અને કાળ આ ચાર અરૂપી અજીવ છે.
