________________
૫૪ઃ જૈનમાર્ગની પિછાણું
૮. પ્રભાવના-શ્રી જિનશાસનના પ્રભાવને પ્રગટ કરે તથા તેને પ્રચાર કરે. સવવિષયક અને દેશવિષયક શંકા - ભગવાન શ્રી અરિહંતપ્રણીત ધર્મ, અધર્મ આકાશ આદિ અત્યંત ગહન પદાર્થોને વિષે મતિમંદતાદિ અનેક કારણોએ સર્વથી યા દેશથી સંશય થે તે શંકા છે.
સર્વવિષયક સંશય, તે સર્વ શકે (સર્વાશ સંદેહ) છે અને દેશવિષયક સંશય, તે દેશશંકા (એક અંશને સંદેહ) છે.
સર્વવિષયક કાઃ જેમ કે “શ્રી આચારાંગાદિક સમસ્ત ગણિપિટક (લકત્તર કૃત) પ્રાકૃત ભાષામાં રચાયેલું છે. તેથી તેને રચનારા પુરુષે પ્રાકૃત, સામાન્ય હોવા જોઈએ, કિન્તુ અસાધારણ કે વિદ્વાન હોવા જોઈએ નહિ. જો વિદ્વાન હત, તે સકલ શિષ્ટ પુરુષોને અભીષ્ટ અને વ્યાકરણાદિ પ્રતિપાદિત, પ્રતિનિયત પ્રોગયુક્ત, સુવિશિષ્ટ સંસ્કૃત ભાષામાં શાસ્ત્રોની રચના કરત. માટે શ્રી આચારાંગાદિ દ્વાદશાંગ મૃત પ્રાકૃત પુરુષોએ રચેલું છે, તેથી અવિશ્વસનીય છે.' આ સર્વવિષયક શંકા છે. તેનું સમાધાન એ છે, કે, પરમ–ઉપકાર-કરપ્શક-તત્પર ભગવાન શ્રી ગણધર દેવોએ બાલવૃદ્ધ આદિ સકલ ઉપકાર્ય લોકને ઉપકારક થઈ શકે એ કારણે, સૂત્રને અર્ધમાગધી નામની પ્રાકૃત ભાષામાં ગૂંચ્યાં છે. વળી તે ભાષા અ૫ અક્ષર અને મહા અર્થ આદિ અનેક ગુણ–ગણયુક્ત હેવાથી, બીજી સર્વ ભાષાઓથી વિશિષ્ટ છે. જેમ તે ભાષા થોડા અક્ષર અને મહા અર્થથી
