________________
૪૪ : જૈનમાર્ગની પિછાણ
(૨૮) સંસારમાં ભટકતે આ આત્મા અનંતી પાર પર્વતેમાં વચ્ચે છે, પર્વતની ગુફાઓમાં વસ્યા છે. સમુદ્રમાં વચ્ચે છે, સમુદ્રના મધ્ય ભાગમાં વસ્યા છે, વૃક્ષેની ટોચ ઉપર પણ વસ્યા છે.
(૨૯) આ સંસારમાં જીવ દેવ પણ થયું છે, નારકી પણ થયે છે; કીટ પણ થયે છે, પતંગ પણ થયેલ છે અને મનુષ્ય પણ થયો છે. મનુષ્યમાં પણ સુરૂપ થયો છે અને કુરૂપ પણ થયે છે; સુખભાગી થયે છે અને દુઃખભાગી પણ થયે છે; રાજા થયે છે અને રંક પણ થયે છે; વેદવિદ બ્રાહ્મણ થયે છે અને ચાંડાળ પણ થયે છે; સ્વામી થયે છે અને દાસ પણ થયે છે; પૂજ્ય થયો છે અને અપૂજ્ય પણ થયે છે; સજજન થયેલ છે અને દુર્જન પણ થયો છે; ધનપતિ થયે છે અને ધનહીન પણ થયા છે. પોતાના કર્મ મુજબ ચેષ્ટાને કરતે આ જીવ નટની જેમ અન્ય અન્ય રૂ૫ અને વેષને ધારણ કરતે વારંવાર ભટક્યો છે.
(૩૦) અશાતાથી વ્યાપ્ત એવી રત્નપ્રભાદિ સાતે નરકેમાં આ જીવ અનંતી વાર અનેક પ્રકારની વેદનાઓને પામ્યા છે. . (૩૧) દેવપણામાં અને મનુષ્યપણામાં પરાધીનતાને પામેલાં આત્માએ અનંતી વાર બહુ પ્રકારનાં ભીષણ દુઃખોને અનુભવ્યાં છે.
(૩૨) તિર્યંચ ગતિને પામીને આ આત્માએ અનંતી વાર જન્મ-મરણરૂપ અહિટ્ટમાં ભ્રમણ કર્યું છે અને અનેક પ્રકારની ભીષણ વેદનાઓને સહી છે. આ સંસારરૂપી
