________________
ધર્મના આદ્ય પ્રકાશક : ૧૭
પ્રત્યે કરી શકે તેમ નથી. વૈજ્ઞાનિકનાં તારણ એ સંદિગ્ધ (ambiguous) અને અનિશ્ચિત (uncertain) છે. તેઓની દષ્ટિ બીજા સામાન્ય મનુષ્યની અપેક્ષા એ દૂર પણ પહોંચેલી હોય, છતાં અનંત જગતની દષ્ટિએ તો તેઓનું જ્ઞાન એક બિંદુ જેટલું પણ નથી હતું—એ વાત તેઓનાં જ વચનોથી સુસિદ્ધ છે.
વર્તમાન વૈજ્ઞાનિકમાં આઈઝેક ન્યૂટન (Issac Newton) નું નામ સૌથી મોખરે છે. ગુરુત્વાકર્ષણ (Law of gravitation)ના આદ્ય શોધક તરીકે તે પ્રખ્યાત છે. વર્ડઝવર્થ જેવા કવિઓએ તેની પ્રશંસાનાં ગીત ગાયાં છે. તેવા એક વિજ્ઞાનવત્તાએ પણ પોતાના પ્રશંસકોને મૃત્યુ શચ્યા ઉપરથી જે વચનો સંભળાવ્યાં છે તે દરેકે યાદ રાખી લેવા લાયક છે. તે કહે છે કે
‘જગતની દૃષ્ટિમાં હું કે હઈશ, તેનું મને જ્ઞાન નથી, પણ મને તે મારા વિષે એમ જ લાગ્યું છે કે, અનંત મહાસાગરને કાંઠે એક નાના બાળકની માફક હું રમત જ રમી રહ્યો હતો. બીજાઓને મળી શકે તેના કરતાં વધુ ઘાટીલા, ગોળ અને લીસા પથ્થરે અથવા તે વધુ સુન્દર છીપે વણવાને મેં પ્રયાસ કર્યો હશે, પરંતુ સત્યના અનંત મહાસાગરને તો હું સ્પશી શક્યો પણ નથી.”
એમ કહેવાય છે કે, સર આઈઝેક ન્યૂટન જ્યારે કુદરતનાં રહસ્યની શોધમાં રોકાતા, ત્યારે જે નવાં નવાં ભયંકર સત્યે તેમની દષ્ટિ સમક્ષ ઉપસ્થિત થતાં, વિશ્વની વિરાટ રચનાની ભયંકર અનંતતા, જેમ જેમ તેમના મગજને વમળે ચઢાવતી, તેમ તેમ તેઓ એ વિરાટતાથી, એ અકલ્પ્ય
