________________
સર્વદર્શન-સમભાવની પોકળ માન્યતા
[ ૨૦૯ જે યુક્તિઓનું પ્રતિપાદન કરેલ છે, તે તદ્દન અધુરું અને અસંગત છે અને એ જ વસ્તુ એના પ્રણેતાઓની અસજ્ઞતા અને અલપઝતાને સિદ્ધ કરે છે. વસ્તુસ્થિતિ આમ હવા છતાં પણ, સર્વદર્શનસમભાવની ભાવના કેળવવી કે પ્રચારવી, એ સર્વ દર્શનના પંડિત હોવાનું અભિમાન લેનારાઓ માટે કેટલું અઘટિત યાને ઈરાદાપૂર્વક ગૂન્હાહિત કાર્ય છે, એ સૈ કેઈ સમજી શકે તેમ છે. જે કે- એ ગૂન્હો એ નથી કેજેનું શાસન વર્તમાન સરકાર કે સત્તા કરી શકે : તે પણ ગુન્હો તે ગૂન્હો જ છે. ગૂન્હો કર્યા પછી તેના શાસનમાંથી વર્તમાનકાળ છૂટી જનારા ભવિષ્યમાં પણ તેના શિક્ષાથી છૂટી જનારા છે, એવી માન્યતા બાલીશ છે. એવી બાલીશ માન્યતા ધરાવવા માટે કઈ પણ બુદ્ધિમાન તૈયાર હોય, એમ માની શકાય તેમ નથી. ઉદારતા કે ઉડાઉપણું?
સર્વદર્શનસમભાવનો પ્રચાર ઈતર દર્શનેને હજુ પાલવી શકે તેમ છે, પરંતુ સર્વશ્રેષ્ઠ શ્રી જેનદર્શનના અનુયાયિઓને એ જાતિના પ્રચારમાં સહમત થવું, એ કયી રીતિએ પાલવી શકે તેમ છે ? તેમ છતાં તેવા પ્રકારના તીવ્ર મિથ્યાત્વમેહનીય રૂપી કારમાં રોગથી રીબાતા આત્માઓ શ્રી જેનદર્શનને પણ ઈતર દર્શનની સમાન માનવા કે કહેવા તૈયાર થાય, તો તેમાં તેઓની દુર્ભાગ્યતા જ કારણ છે : પરન્તતેવા શ્રી જેનદશનના અગર સર્વ દર્શનના પંડિત છે, એટલું જ નહિ કિન્તુ ઉદાર વિચારને ફેલાવનારા છે. ”—એવું માનવાની ભૂલ અજાણતાં પણ જેનસમાજની કોઈ પણ વ્યક્તિ ન કરે, એની ચેતવણુ માટે આ લેખને પ્રયાસ છે. પરોપકારી
