________________
[ પરમેષ્ઠિ નમસ્કાર શબ્દશક્તિને જ એક પરિચય છે. રણસંગ્રામમાં સુરીલાં વાજાં જે અસર ઉપજાવે છે, તે અસર અન્ય પ્રસંગનાં વાજએ નથી જ ઉપજાવતાં. આકાશમાં મેઘની ગર્જના જે ભાવ પેદા કરે છે તે જુદો હોય છે અને રણસંગ્રામમાં તેપોની ગર્જના જે ભાવ ઉત્પન્ન કરે છે તે વળી જુદો જ હોય છે. જેમ દવન્યાત્મક શબ્દોની જુદી જુદી અસર છે, તેમ. વર્ણાત્મક શબ્દની તેથી પણ મહાન જુદા જુદા પ્રકારની અસર માનેલી છે અને તે પ્રત્યક્ષ અનુભવમાં પણ આવે છે. એક વ્યાખ્યાતાના મુખમાંથી નીકળેલા ઉત્સાહપ્રેરક શબ્દ વાતાવરણને ઉમંગી બનાવે છે અને તે જ વ્યાખ્યાતાના મુખમાંથી નીકળેલા નિરાશાજનક શબ્દો વાતાવરણને ગમગીન બનાવી દે છે. વિવિધ પ્રકારના રસનું પોષણ થવામાં. વક્તા કે લેખકની શબ્દશક્તિ સિવાય બીજા કોનો પ્રભાવ છે?"
શબ્દશક્તિ અચિન્ય છે, માત્ર તેના પેજક યોગ્ય પુરુષની જ જરૂર હોય છે. કયા શબ્દોનાં મિલનથી કેવા પ્રકારની શક્તિ પેદા થાય છે? તેના જાણનાર આ જગતમાં દુર્લભ છે. પરંતુ જ્યારે જાણનારના હાથમાં અક્ષર કે શબ્દો આવે છે, ત્યારે તે વિવિધ પ્રકારની શબ્દરચના દ્વારા શ્રોતાઓના ચિત્તનાં સંતાપ અને દિલનાં દુઃખને ક્ષણવારમાં શાન્ત કરી દે છે. પૂર્વધરોની દેશનાશક્તિ કેવળજ્ઞાનીતુલ્ય દેખાય છે, તે આ દૃષ્ટિએ સમજવાનું છે. “શ્રુતકેવલી” શબ્દની એક વ્યાખ્યા એવી કરી છે કે–તેઓ સક્ષર– સન્નિપાતી હોય છે, સર્વ અક્ષરો અને તેના પરસ્પર મિશ્રણથી થતા સર્વ અને તેઓ જાણતા હોય છે અને તેથી
