SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 361
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ ૩૫૦ પા, જમર, લિચ વગેરે શબ્દો આવે છે. દા. ઘુઘર્ષમા, સનકુકર, પુષસિંક, રુસ્તમજું, વનમêના બે રીતે વિગ્રહ થઈ શકેઃ (૧) વમવ (૨) વમેવ જમરું બને વિગ્રહ ખરા છે; પણ એકમાં ઉપમેય પ્રધાન છે અને ઉપમાન ગૌણ બને છે, અને બીજામાં ઉપમેય પ્રધાન છે અને ઉપમાન ગૌણ છે. બીજી રીતનો સમાસને વિગ્રહ થાય, ત્યારે અવધારણ પૂર્વવર્મધારી કહેવાય છે. ૨૧ નીચેના સમાસો અનિયમિત છે. તેમાં પહેલો દાખલ મયૂરધ્વંસ હોવાથી તેનું નામ મયૂરવાર સમાર કહેવાય છે. મયૂરહ્યાણી ચંશવશ્વ મયૂરધ્વંસ લુચ્ચે ચર, જ નવા ૨ ૩ચાવવ ઉંચું નીચું, નિશ્ચિત જ ચિતં જ નિર્ચ, નાસ્તિ किंचन यस्य अकिंचनः, नास्तिकुतोभयं यस्य स अकुतोभयः, अन्यो राजा राजान्तरम् , चिदेव चिन्मात्रम् , अहमहमिति यस्यां क्रियायामभिधीयते सा अहमहमिका, अहं पूर्वम् अहपूर्वमहं पूर्वमिति ચર્ચા ચાલામીયતે ના કર્યા . જ્યારે કેઈસમાસને વિગ્રહ કરતી વખતે મૂળ પદને બદલે બીજું પદ મૂકવામાં આવે, ત્યારે તેને નિત્યસમાસ કહેવામાં આવે છે. જેમકે પ્રામાન્તર અન્યઃ ગ્રામ અહીં મૂળમાં રામ અને જનતર છે, પણ વિગ્રહમાં અખ્તરને બદલે અન્ય મૂકવામાં આવે છે. તે જ પ્રમાણે વિન્માત્ર જિવ, આગળ જણાવવામાં આવનાર અવ્યયીભાવ સમાસ તથા ગ્રાહoriય છૂટું ગ્રામિણાર્થ જેવા ચતુર્થી તપુરુષના દાખલાઓની ગણના આમાં થાય છે. રર કેટલાક કર્મધારયમાં મધ્યમ પદનો લોપ થાય છે, માટે તે મધ્યમપદ્રકોપી સમક્ષ કહેવાય છે. છાયાતવઃ છાયાધાના તાવ: આમાં પ્રધાન શબ્દ મૂળ સમાસમાંથી લેપાય છે શાર્થિવ
SR No.022964
Book TitleSanskrit Bhashanu Vyakaran
Original Sutra AuthorN/A
AuthorJethalal Govardhan Shah
PublisherGujarat Oriental Book Depot
Publication Year1940
Total Pages492
LanguageGujarati
ClassificationBook_Gujarati
File Size19 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy