________________
૭૧
બીજાં ઉત્તમ કામો પણ નિંદાય છે માટે નાત જાતની મર્યાદા સાચવવી.
૧૨ આવક પ્રમાણે ખર્ચ મર્યાદિત રાખવું–જેમાં કુટુંબનું ભરણપોષણ તથા પિતાનું જીવન, દેવ ગુરૂ ભક્તિ, વ્યવહારિક અને ધાર્મિક કાર્ય આદિ પ્રસંગે દ્રવ્ય વાપરવું, તે વેપાર નોકરી આદિથી કમાણી તપાસીને શેભતી રીતે ખર્ચ કરે. શાસ્ત્રમાં કહ્યું છે કે ગ્રામ વિઘ રાખે ઢામો ઉત્તર નિહિ? નિશા આવક અનુસાર દાન ભેગ અને મુડીદાર થવું. કેટલાક આચાર્યો ચેથા ભાગ આદિની વ્યવસ્થા કહે છે. આવકને ચોથો ભાગ મુડીમાં, ચોથો ભાગ વેપારમાં, ભાગ ધર્મ તથા ઉપગમાં, અને ચે ભાગ કુટુંબના પાલનમાં વાપરવો. ત્યારે કેટલાક આચાર્યો કહે છે કે આવકને અદ્ધ ભાગ કે વધારે પણ ધર્મમાં વાપરે તેમાંથી બચેલી આવકથી કુટુંબનું પાલન આદિ કરવું, કેમકે સંસારી ફળ તુચ્છ અને એક ભવ પૂરતું છે, ત્યારે ધર્મ સદાના હિત માટે છે. આવકના વિચાર વિનાનું આડંબરી ખર્ચ અથવા દાનાદિ ધર્મના માટે વિવેક શૂન્ય ધન વ્યય, રોગ જેમ શરીરને ક્ષય કરે તેમ અવિવેકીના સમગ્ર વ્યવહારને ભ્રષ્ટ કરે છે.
आयव्ययमनालोच्य यस्तु वैश्रवणायते ।
अचिरेणैव कालेन सोऽत्र वै श्रमणायते ॥ આવકના વિચાર વિના કુબેર-દેવભંડારીની જેમ ખર્ચ રાખે તે થોડા કાળમાં જ નિચે આ ભવમાં જ સાધુ જે નિર્ધન બને છે માટે ખાનપાન ભેગનાં ખર્ચ ઉચિત રાખવાં.
