________________
૩૫૫
પ્રતિક્રમણ વખતે તેનું પ્રાયશ્ચિત લઈશ. પ્રતિકમણને વખત થયે, એટલે સઘળા સાધુઓએ જે દોષ લાગ્યા હતા તેનું પ્રાયશ્ચિત લીધું. પણ ગુરૂએ દેડકીનું પ્રાયશ્ચિત ન લીધું. તેથી એક લઘુ શિષ્ય કહ્યું કે મહારાજ ! આપ દેડકીનું પ્રાયશ્ચિત લે, એમ બે ત્રણ વાર સંભાળી આપ્યું પણ ગુરૂએ ન લીધું અને વિચાર્યું કે એણે મને બધા વચ્ચે કહી ભેંઠો પાડ્યો; તેથી તેના ઉપર ક્રોધ ચડવાથી તેને મારવા દોડતાં અંધારામાં ઉપાશ્રયના થાંભલા સાથે અફળાવાથી માથું ફુટી ગયું. ત્યાંથી મરીને તાપસ થયે, ત્યાં પણ ઉપવનમાં પુષ્પ ફલાદિકને માટે આવેલા રાજકુમારને ક્રોધ કરીને મારવા દેડતાં કુવામાં પડી મરણ પામીને ચંડકેશીયે દષ્ટિવિષ સર્ષ થયા. આ ઉપરથી સાર એ લેવાને છે કે ક્રોધ કરવાથી આલેકમાં અને પરલોકમાં કેટલું બધું દુઃખ વેઠવું પડે છે તે ઉપરના દષ્ટાંતથી જણાશે માટે કોધનો ત્યાગ કરવો.
માન ઉપર દશાર્ણભદ્રની કથા. એક વખત દશાર્ણભદ્ર પોતાની ઋદ્ધિના અહંકારથી એ વિચાર કર્યો કે કેઈએ મહાવીર સ્વામીને ન વાંદ્યા હોય એવી ઋદ્ધિથી મારે વાંદવા. એમ ધારી પિતાની જેટલી ઋદ્ધિ હતી તે સઘળી દ્ધિવડે કરીને મહાવીર સ્વામીને વાંદવા સમવસરણ ભણું ચાલ્યા. ઈદ્ર અવધિજ્ઞાન વડે કરી દશાણુંભદ્રના અભિપ્રાયને જાયે, તેથી તેને માન ઉતારવા માટે ઇંદ્ર પણ અનેક પ્રકારની અદ્ધિ વિકુવી મહાવીર સ્વામીને વાંદવા આવ્યો. દશાર્ણભદ્ર ઇંદ્રની અદ્ધિ જોઈ વિચાર્યું કે મારી ઋદ્ધિ આ ઈંદ્ર મહારાજની છદ્ધિ પાસે કંઈ ગણત્રીમાં નથી. એમણે મારે અભિમાન તેડી નાખે, તે હું એવું કામ કરું કે જે