________________
નમસ્કારમ*ત્રસિદ્ધિ
• બેઉ જ ઘાના નીચલા ભાગેા પગના ઉપર મૂકવાથી અને જમણા તથા ડામેા હાથ અને નાભિ પાસે ઊંચા ઉત્તર-દક્ષિણ રાખવાથી પકાસન થાય છે.'
ર૪૬
શ્રી મહાવીર પ્રભુને નિર્વાણસમયે આ આસન હતું. પતંજલિમુનિએ જાનુ અને હાથને પ્રસારી સૂવું તેને પ‘કાસન કર્યું છે, પણ તે અહી' પ્રસ્તુત નથી. અહીં તા શ્રી હેમચ`દ્રાચાયે કહેલુ* ઉપર મુજબનું આસન કરવુ' યેાગ્ય છે.
અન્યત્ર પદ્માસનની ભલામણ પણ કરવામાં આવી છે, પરંતુ પર્યં “કાસને કે પદ્માસને બેસવાનું અનુકૂળ ન હાય તા સુખાસને બેસીને પણ નમસ્કારમંત્રનું ધ્યાન ધરી શકાય છે.
આ વખતે ભેાંય કે ફરસબંધી ઉપર એમને એમ બેસી ન જતાં ઊનનું આસન બિછાવવું જોઈ એ. દિશા
આ વખતે સાધકે પેાતાનુ મુખ પૂર્વીદેશા ભણી કે ઉત્તરદિશા ભણી રાખવું જોઇએ.
દૃષ્ટિ
આ વખતે દૃષ્ટિ નાસિકાના અગ્ર ભાગ પર સ્થાપવી અથવા તેા આંખા બંધ રાખવી.
પ્રાણાયામ :
ત્યાર પછી પૂરક, કુંભક અને રેચકરૂપ પ્રાણાયામની ક્રિયા કરવી. નાડીત'ત્રને સ્થિર કરવામાં આ ક્રિયા ઉપયાગી
