________________
દિધ્યાનવિધિ
૨૪૫
સંધ્યા સમય ઉત્તમ છે. તે અંગે “અરિહાણઈથd * માં કહ્યું છે કે पच्चुस-पओसेसुं, समयं भव्यो जणो सुहज्झाणो। एवं झाएमाणे, मुक्ख पइ साहगो होइ ॥
આ નમસ્કારમંત્રનું શુભ ધ્યાન કરનારો ભવ્ય મનુષ્ય પ્રાતઃકાલ અને સંધ્યા સમયે નિરંતર આવી રીતે ધ્યાન ધરતાં મેક્ષ પ્રતિ સાધક બને છે.”
જે આ સમય અનુકૂળ ન હોય તે જ૫ પછી તરત જ ધ્યાનમાં બેસી શકાય છે, અથવા તે અન્ય કોઈ પણ સમયે બેસી શકાય છે. તેમાં જોવાનું એટલું જ કે તે સમયે મન શાંત અને સ્વસ્થ હોવું જોઈએ. અન્ય શબ્દોમાં કહીએ તો એ વખતે મનમાં કઈ પણ પ્રકારની વ્યાકુલતા હિાવી ન જોઈએ. વળી ભરેલા પેટે ધ્યાન ધરવાનું અનુકૂળ હેતું નથી. એટલે ભોજન પછીને એક કલાક ધ્યાન માટે વર્ષે ગણો જોઈએ.”
આસન
નમસ્કારલઘુપંજિકા” માં કહ્યું છે કે નમસ્કારમંત્રનું ધ્યાન પર્યકાસને બેસીને કરવું જોઈએ. શ્રી હેમચંદ્રાચાર્યે “ગશાસ્ત્રના ચતુર્થ પ્રકાશમાં પર્યકાસનનું સ્વરૂપ આ પ્રમાણે દર્શાવેલું છે? स्याज्जंघयोरधोभागे पादोपरि कृते सति । पथको नाभिगोत्तानदक्षिणोत्तरपाणिकः ।।
