________________
તલમાં તેલ, કમલમાં મકરંદ, દૂધમાં ઘી, પુષ્પમાં સુવાસ અને કાષ્ઠમાં અગ્નિ જે સર્વા શોમાં સદાય વ્યાપીને રહેલ છે, તે જ રીતે આ નમસ્કારસૂત્ર અને તેનો ભાવ શાસ્ત્રની આદિમાં તેનું ઉચ્ચારણ કર્યું હોય યા ન કર્યું હોય, તો પણ તેમાં સર્વત્ર વ્યાપીને રહેલો છે. અથવા તે ધર્મ, અધર્મ, આકાશ, જીવ અને પુગલો આ પાંચેય અસ્તિકા જેમ સર્વત્ર સર્વદા વ્યાપ્ય છે, એની કેાઈ આદિ નથી કે અંત નથી, તે રીતે જ આ પંચમંગલમહાશ્રુતસ્કંધ શાશ્વત છે અને તે સ્પષ્ટ કે અસ્પષ્ટપણે, સીધી રીતે કે આડકતરી રીત, સર્વત્ર સર્વદા વ્યાપીને રહેલ છે. મહાનિશીથ સૂત્રે પવમંત્ર, વંવનનો(મુ)કાર જેવા ટૂંકા શબ્દોથી પણ ઓળખાવેલ છે. અન્યત્ર રંવારમષ્ટ, મંઢ વગેરે નામોથી પણ નિર્દેશ કરાયો છે.
હવે પ્રસ્તાવનમાં હું આ “નવકાર ના પાઠને મંત્ર શબ્દ જોડીને વ્યવહાર કરીશ. નવકારમંત્રનાં પાંચ પદોને અર્થ, મહિમા અને
આરાધનાની ઝાંખી આ નવકારમંત્રના પ્રારંભના પાંચ પદોમાં “તિનાળું તારયાળું ” આદર્શને વરેલા અઢાર દષથી રહિત, બાર ગુણોથી શોભતા અરિહંતને; અષ્ટકમથી રહિત, અષ્ટ ગુણેથી ઝળતા સિદ્ધાત્માઓને;
__३. तिलतेलकमलमयरंदव्व सव्वलोए पंचत्थिकायमिव सयलागमતરોવેવર ! –મહાનિશીય સૂત્ર.
૪. નવકારને “મહામૃત્યુંજય” તરીકે અદ્વિતીય ગ્રન્થસર્જક શ્રી હરિભદ્રસુરિજીએ “ગબિંદુમાં ઓળખાવ્યું છે. અને માં મહામૃત્યુંજય'ના જાપ કરવાને ઘણે પ્રચાર છે. જેને જરૂર પડે ત્યારે આ નવકારમંત્રના જ જાપ કરવા. આના બીજાં અપરાનિત. વગેરે નામો પણ મળે છે.
