________________
૧૪૮
નમસ્કારમંત્રસિદ્ધિ અઘરું છે, પણ તે કાર્ય વિના અધ્યાત્મમાર્ગમાં આગળ વધવાનો કે રસ્તે નથી. નમસ્કારમંત્રની સાધના એ અધ્યાત્મક માર્ગની સાધના છે, એક પ્રકારની યોગસાધના છે, અથવા તે એક પ્રકારનું ધાર્મિક અનુષ્ઠાન છે, એ સાધકે ભૂલવાનું નથી.
(૩) ગુણવંત એટલે દયા, દાન, પરોપકાર આદિ ગુણોવાળે. જે આ પ્રકારના ગુણે ખીલે તે જ નમસ્કાર મંત્રની સાધના આગળ વધે અને તેમાં પ્રગતિ થાય અન્યથા. રળિયા ગઢવી જેવી સ્થિતિ થાય, એટલે ઠેર ના ઠેર રહેવું પડે અને આગળ વધી શકાય નહિ. દયા, દાન, પરોપકાર, એ બધા ધાર્મિક જીવનને પાયો નાખનારા મૂળભુત ગુણે છે, એટલે નમસ્કારમંત્રની સાધના કરનારે તેને અવશ્ય ખીલવવા જોઈએ.
(૪) સંતસેવાકારી એટલે સંતપુરુષોની સેવા કરનારે. સંતપુરુષોને જોતાં જ આનંદ આવે, તેમનાં ચરણ પકડવાનું મન થાય અને તેમની દરેક પ્રકારે ભક્તિ કરવાનો ઉલ્લાસ પ્રકટે તે સમજવું કે સંતસેવાને ગુણ, પ્રકટે છે. સંતોની સેવા કરવાથી ધર્મભાવના વધે છે, પાપ કરવાની વૃત્તિને નાશ થાય છે અને મંત્રસાધના માટે ઉત્સાહ જોર પકડે છે. સંત તુલસીદાસજીએ કહ્યું છે કે–
એક ઘડી આધી ઘડી, આધિમ્ પુનિ આધ; તુલસી સંગત સાધુકી, કટે કટિ અપરાધ. તાત્પર્ય કે સાધુની સંગત આપણા ભવભવનાં પાપ
