________________
ધર્મબોધ-ચંથમાળા
:
૨
:
* પુષ્પ
થયેલ પુત્ર જેમ શોભાને ધારણ કરતું નથી, તેમ આપમેળે પ્રાપ્ત કરેલું જ્ઞાન શેભાને ધારણ કરતું નથી.'
ગુરુપદનું મહત્વ ભારતવર્ષના નીતિકાએ કેવું આંકયું છે, તેને ખ્યાલ નીચેના લેક પરથી આવી શકશે.
एकमप्यक्षरं यस्तु, गुरुः शिष्यं निवेदयेत् । पृथिव्यां नास्ति तद्व्यं, यत् प्रदानायानृणीमवेत् ।।
જે ગુરુ શિષ્યને એક જ અક્ષર બતાવે છે, તેનું ઋણ આ પૃથ્વીના કેઈ પણ દ્રવ્યથી વળી શકતું નથી.
તેમજएकाक्षरप्रदातारं, यो गुरु भिमन्यते । स श्वयोनिशतं गत्वा, चाण्डालेष्वपि जायते ।।
જે એક પણ અક્ષરનું જ્ઞાન આપનારને ગુરુ માનતા નથી, તે સો વાર કૂતરાને અવતાર લઈને પાછો ચાંડાલેને ત્યાં જન્મ છે. તાત્પર્ય કે-જ્ઞાન આપનાર ગુરુને ભૂલી જવા કે તેમના પ્રત્યેની માનવૃત્તિ અંતરમાંથી ઓછી કરવી એ મહાદુર્ગતિનું કારણ છે.
જ્ઞાન કે વિદ્યાની પ્રાપ્તિ ગુરુના ચોગ્ય વિનય વિના થઈ શકતી નથી. તે સંબંધી રાજા શ્રેણિકનું દૃષ્ટાંત વિચારવા યોગ્ય છે. - ગુરુને વિનય કરવા સંબંધી
રાજા શ્રેણિકનું દષ્ટાંત રાજગૃહી નગરીમાં એક વિદ્યાસિદ્ધ માતંગ રહેતે હતે. તેની સ્ત્રીને એક વાર અકાળે કેરી ખાવાની ઈચ્છા થઈ, તેથી
