________________
ધમધ-ચંથમાળા ૧૬૪
પુ અનાજને એકત્ર કરીને તેને એક મેટે ઢગલે બનાવવામાં આવ્યો છે અને તે ઢગલામાં એક પાલી જેટલાં સરસવના દાણું ભેળવવામાં આવ્યા છે. હવે તે સરસવ ફરીથી પાછા મેળવવા માટે એક તદ્દન વૃદ્ધ ડેસીને તે ઢગલા આગળ બેસાડવામાં આવી છે, તે શું એ ડેસી પેલા સરસવના બધા દાણા વીણને પાછા મેળવી શકશે ખરી?
અહીં સમજવાનું એ છે કે–ભની સંખ્યા ધાન્યના ઢગલા જેવડી છે અને મનુષ્યપણું તે માત્ર સરસવના દાણા જેટલું છે. એટલે પ્રમાદ કે આળસવશાત્ જે તેને નિરર્થક ગુમાવી દીધું તે ફરીને તે પ્રાપ્ત થવું અતિ–અતિ–દુર્લભ છે.
દૃષ્ટાંત ચોથું.
જુગાર. એક રાજા ઘણે ઘરડે થવા છતાં પિતાના પુત્રને રાજગાદી સેંપતે ન હતું, તેથી કંટાળી ગયેલા રાજકુમારે તેનું ખૂન કરવાનો નિશ્ચય કર્યું હતું, પરંતુ કોઈ પણ રીતે એ વાત રાજાના જાણવામાં આવી ગઈ. તેથી ઠરેલ અને કુશલ રાજાએ જરા પણ ગુસ્સે ન લાવતાં બુદ્ધિથી કામ લેવાને વિચાર કર્યો. તે અનુસાર તેણે કુમારને બોલાવીને કહ્યું કે “હે કુમાર ! આપણુ કુળની રીતિ એવી છે કે જે યુવરાજ હેય તે રાજાની સાથે જુગાર રમે અને જે તે જીતી જાય, તે તરત જ તેને ગાદીનશીન કરવામાં આવે.” એટલે રાજકુમાર રાજા સાથે જુગાર રમવાને તૈયાર થયે.
હવે તે રાજાને એક હજાર અને આઠ સ્થભેવાળી એક
