________________
સિત્તરમું ] સ્થાનાંગસૂત્ર
[ ૪૬૧. ઉથલાવી પાડે. અગિયારમે ચઢેલાને માલમિલ્કત વગેરે ન હેય. હાથી આખે નીકળી ગયેલે પૂંછડું માત્ર રહેલું. તેની પલોજણમાં પટકાઈ પડે, લૂગડાં કે લાકડાંને વળગાડ, તપેલામાં તળિયે ચૂને હૈય, તપેલું હાલે ત્યારે જોઈ લે!
અગિયારમે કષાય તે નથી ને? અગિયારમે કષાયોને નાશ થતો નથી પણ દબાય છે. જે પાણીમાં કચરો રહ્યો છે તો હાલે. તેટલું કામ. તપેલામાં ચૂને હેય, તપેલું હાલે ત્યારે જોઈ લે ! અગિયારમે ચેખો વીતરાગ જેવો પણ આત્મા હાલે ત્યારે જોઈ લે રમજ! મારા તરીકે તે ચીથરાને પણ મારું કરવા જાઓ તે ચેર
એ વગેરે સંજયને માટે રાખવાના. સંજમ તેને હકદાર, તમે તે વહીવટદાર. રાજા નહિ, માલિક નહિ. વાઇસરોય વહીવટ કરે તે. શહેનશાહને કેમ ફાયદો થાય તે ગણુને કરે. પિતાને ફાયદો કેમ ? થાય તે ગણીને નહિ. મુનીમ દુકાનના કામ માટે પાંચ લાખ ખરચી શકે પણ પેઢીમાંથી બે પૈસાનું મફતિ યા શાક લઈ જવાની સત્તા નથી. આ પેઢીને માટે ચાહે તે કરો પણ પુદગલને , માટે નહિ. વહીવટદાર તરીકે વહીવટ શાખા મુલકને ચલાવાય, પણ વહીવટદાર પોતાના નામે કાંઈ ન કરી શકે.વાઈસરાય આખા રાજ્યોના રાજ્યો ઉથલાવી દે ને થાપી દે એક પણ ગામ પોતાના નામનું ન કરી શકે. તેમ કરે તે ગુનેગાર બને, જેલમાં જવું પડે. શાસનને, ચારિત્રને કે સંધને અંગે વિપુલ સત્તા છે. ચક્રવતીની સેનાને ચૂરી નાખે, ; રાજની લગામ હાથમાં લઈ લે. કેને રાજ પર બેસાડ ઉઠાવે તે તમે પસંદ કરે ત્યાં સુધી લાયકાત મળે. નિઝામ સરખાને ઉઠાવવો અને બેસાડવે તેની છૂટ વાઈસરોયને શહેનશાહતના હિતને અંગે. વાઈસરાયના હિતને અંગે કાંઈ નહિ. શાસનના હિતને અંગે બધી છૂટ પણ મારા તરીકે તમને એક પણ છૂટ નથી.
