________________
પ્રદેશ પ્રતિબંધ યાને આત્મસિદ્ધિ ] તારે એ નિશ્ચય બરાબર કહેવાય નહિ, કારણ કે તેઓ ન આવવાનાં બીજાં અનેક કારણે હોઈ શકે છે. આ વાત તેને દષ્ટાંત વડે સ્પષ્ટ સમજાશે.
માની લે કે કોઈ વાર તું પ્રવાસે નીકળે અને રસ્તામાં એક દરદ્રી મનુષ્યને સમાગમ થયો. હવે એ સમાગમ દરમિયાન તારો એની સાથે સ્નેહ બંધાતાં તે એને એવું જણાવ્યું કે “હું એક રાજા છું ને અખૂટ સંપત્તિને સ્વામી છું, માટે મારા નગરમાં આવીશ તે હું તને સુખી કરીશ.” હવે તું પ્રવાસમાંથી પાછો ફર્યો અને તારા રાજકારેબારમાં ગુંથાઈ ગયે. તેટલામાં પેલે દરિદ્રી તારા નગરમાં આવ્યું. હવે તું એને મળતું નથી, તેથી પેલો દરિદ્રી પુરુષ વિચાર કરે છે કે “મને તે દિવસે જે મનુષ્ય મળ્યું હતું, તે ખરેખર રાજા ન હતું કે અખૂટ સંપત્તિને સ્વામી ન હતું, કારણ કે તે જે એ જ હોય તે શા માટે મને મળતું નથી અને સુખી કરતું નથી?” | હે રાજન! તે દરિદ્રી પુરુષને આ વિચાર વાસ્તવિકતાથી વિરુદ્ધ હાઈને અનુચિત અને અગ્ય છે, તેજ રીતે તારી માતા સ્વર્ગથી કહેવા ન આવી માટે સ્વર્ગ જ નથી એમ માનવું એ વાસ્તવિકતાથી વિરુદ્ધ હેઈને અનુચિત અને અયોગ્ય છે. શાસ્ત્રોમાં કહ્યું છે કે સુંદર સ્વર્ગના દિવ્ય પ્રેમમાં આસક્ત, વિષમાં લીન, પિતાનાં કાર્યોમાંથી જ નહિ પરવારેલા, કાંઈ ને કાંઈ કાર્ય કરવાવાળા દેવે મનુષ્યમાં આવતા નથી. વળી મનુષ્યલોકમાં
