________________
૧૦
હોંકારકલપતરુ
જૈન શાસ્ત્રોમાં કહ્યું છે કે “કાલ અનાદિ છે, જીવ અનાદિ છે, અને જૈન ધર્મ પણ અનાદિ છે. જ્યારથી જૈન ધર્મ છે, ત્યારથી નમસ્કારમંત્ર ભવ્ય વડે ભણાતે આવ્યા છે. આનો અર્થ એ છે કે જેન ધર્મમાં મંત્રની સાધના-આરાધના અનાદિ કાળથી થતી આવી છે. તે કોઈના અનુકરણરૂપે પાછળથી દાખલ થયેલી નથી.
જૈન શાસ્ત્રોએ આઠ પ્રકારના પ્રભાવકો માનેલા છે, તેમાં મંત્રસિદ્ધિને ખાસ સ્થાન આપેલું છે. તે એમ બતાવે છે કે પૂર્વકાળમાં જૈનાચાર્યો-જૈન મુનિઓ મંત્રની ખાસ આરાધના કરતા અને તેમાં સિદ્ધિ પ્રાપ્ત કરીને, સમય આવ્ય, શાસનની પ્રભાવના નિમિત્તે તેનો ઉપયોગ કરતા. જૈન પરંપરાને ઈતિહાસ તેની સાક્ષી પૂરે છે.
ચૌદ પૂર્વે આજે વિદ્યમાન નથી, પરંતુ તેનું જે વર્ણન જૈન શાસ્ત્રો દ્વારા પ્રાપ્ત થાય છે, તે પરથી જાણ શકાય છે કે તેમાં દશમું પૂર્વ વિદ્યાપ્રવાદ નામનું હતું અને તેમાં અનેક પ્રકારની વિદ્યાઓ તથા અનેક પ્રકારના મંત્રોને સામ્નાય સંગ્રહ હતો. જે જૈન સંઘમાં વિદ્યાસાધના–મંત્રસાધના પ્રચલિત ન હોય તો આવે સંગ્રહ થાય શી રીતે? તાત્પર્ય કે જેન સંઘમાં મંત્રસાધના–મંત્રારાધના ઘણા પ્રાચીન કાળથી ચાલી આવે છે, એ એક નિર્વિવાદ હકીકત છે. ઉક્ત બે ગ્રંથોના સર્જન-પ્રકાશન પછી અમે હવે.
