________________
૨૮૪
હોંકારકલ્પતરુ
- આ પાંચેય ઉપચારમાં જુદી મુદ્રાઓ થાય છે, તેમાં વિસર્જનવિધિ વિસર્જનમુદ્રાએ કરવાનું છે.
પછી શું બોલવું ? તે કહે છે: आज्ञाहीनं क्रियाहीनं, मन्त्रहीनं च यत्कृतम् । तत् सर्व क्षम्यतां देवि ! प्रसीद परमेश्वरि ॥२४॥
મંત્રની આરાધના કરતાં જે કંઈ આજ્ઞાહીન કર્યું હિય, ક્રિયાહીન કર્યું હોય, મંત્રહીન કર્યું હોય, તે સર્વેની હે દેવી ! ક્ષમા આપશે. હે પરમેશ્વરિ! મારા પર પ્રસન્ન થાઓ.”
જે કાર્યથી આજ્ઞાના પાલનમાં ખામી રહી જાય, તે આજ્ઞાહીન કહેવાય છે. અહીં આજ્ઞા એટલે મંત્રદષ્ટામંત્રસૃષ્ટા ઋષિઓની આજ્ઞા સમજવાની છે. જે કાર્યથી ક્રિયામાં ખામી રહી જાય, તેને કિયાહીન કહેવાય છે, અને જે કાર્યથી મંત્રની આશાતના થાય તે મંત્રહીન કહેવાય છે. દાખલા તરીકે મંત્ર તરફ અનાદર થાય કે મંત્ર અશુદ્ધ રીતે બોલાય તે એ કાર્ય મંત્રહીન કહેવાય.
જે આરાધક જાણવા છતાં આ પ્રકારના દેશનું સેવન કરે તો એની આરાધના નિષ્ફળ જાય છે, પરંતુ અજાણતાં આવા દોષોનું સેવન થઈ ગયું હોય તે ઉપર પ્રમાણે લેક બોલીને દેવની ક્ષમા માગી લેવાથી શુદ્ધ થવાય છે અને આરાધનાને હરકત આવતી નથી, તેથી આ લેક અવશ્ય બોલ જોઈ એ.
