________________
૨૧૬
હોંકારકપતરુ
હે શક્તિબીજ ! ત્યાં-તને. પ્રેમના -ઝોલ્લસિત મનથી. અળમિ-સ્તવું છું.. - ભાવાર્થ – જેમાં દુ તથા ૬ તથા છું તેમજ અર્ધ ચન્દ્ર, બિંદુ અને નાદ શોભી રહેલ છે, જે સૂર્ય જેવી દેદીપ્યમાન કાંતિને ધારણ કરનાર છે, એવા હે હોંકાર! હે શક્તિબીજ! તને હું અત્યંત ઉલ્લાસથી સ્તવું છું.
માનવહૃદયમાં વિવિધ પ્રકારના ભાવેનું સંવેદન જાગે છે, તેમાંથી કાવ્યને જન્મ થાય છે અને તે જ સ્તુતિપ્રધાન હોય તે સ્તવનનું રૂપ ધારણ કરે છે. આ હોંકારવિદ્યાસ્તવનનું નિર્માણ એ જ રીતે થયેલું છે. અહીં સ્તવનર્તાએ મન: શબ્દનો પ્રયોગ કરીને એમ સૂચવ્યું છે કે આ સ્તવન હું અત્યંત ઝેલ્લસિત મનથી એટલે કે ભાવના ઉત્કૃષ્ટ સંવેદનપૂર્વક કરી રહ્યો છું.
ભાવ વિના ભક્તિ નથી, એ હકીકત તે સહુને વિદિત છે. જે ભક્તિ કરવી હોય, ગુણાનુવાદ કરવો હોય તે સહુથી પ્રથમ હૃદયના તાર હાલવા જોઈએ, તેમાં ઝણઝણાટ પેદા થે જોઈએ અને તેમાંથી ઊમિઓની પરંપરા જાગવી જોઈએ; તે જ તેમાં અવનવા ભાવ ઊઠે છે અને તે હજારો હૈયાને સ્પર્શી જાય છે.
રાવણે અષ્ટાપદ પર્વત ઉપર હાથમાં વીણા લઈને શ્રી જિનેશ્વરદેવનું સ્તવન અતિ ભાવપૂર્વક ગાવા માંડ્યું, તેમાં મંદોદરી નૃત્ય વડે તાલ પૂરવા લાગી, એને એ રંગ જામ્ય કે રાવણને તીર્થકર નામકર્મને બંધ પડશે,
