________________
[ ૯ ]
હીકારવિદ્યાસ્તવન હોંકાર પર જેમ બૃહતક૯પ અને લઘુકલ્પની રચના થયેલી છે, તેમ કેટલાંક સ્તવનની રચના પણ થયેલી છે અને તે હી કારના મહિમા તથા હી કારની આરાધના પર જુદી જુદી દષ્ટિએ સુંદર પ્રકાશ પાડે છે. આવા એક સ્તવનની અહીં શબ્દાર્થ, ભાવાર્થ તથા વિસ્તૃત વિવેચન સાથે રજૂઆત કરવામાં આવે છે. આ સ્તવનની રચના કુલ ૧૬ પદ્યો વડે થયેલી છે, તેમાં પ્રથમનાં પંદર પદ્ય ઉપજાતિ છંદમાં છે અને છેલ્લું પદ્ય વસંતતિલકા છંદમાં છે.
આ સ્તવન કોણે રચ્યું ? અને કયારે રચ્યું? એ. કહેવું મુશ્કેલ છે, કારણ કે પ્રસ્તુત સ્તવનમાં તેના કર્તાને નિર્દેશ થયેલે નથી, તથા હસ્તલેખિત પ્રતિઓમાં તે અંગે ખાસ નોંધ લેવામાં આવતી નથી. પરંતુ સિંહનદી ગણિએ વિકમની અઢારમી સદીમાં શ્રીપંચનમસ્કૃતિદીપક નામની એક કૃતિ રચી છે, તેમાં આ સ્તવન સંગ્રહાયેલું છે અને તેને શ્રી પૂજ્યપાદની કૃતિ તરીકે ઓળખાવવામાં આવ્યું
