________________
હી કારકલ્પ
૧૬૯
છે અને તે કઈ પણ કાયર કરી શકતા નથી. જેવી હાલતમાં તેના પર સ્ત ંભનપ્રયાગ થયા હાય, તેવી જ હાલતમાં તે રહી જાય છે.
કોઈ પ્રચ'ડ શત્રુના હુમલેા અટકાવવા હોય ત્યારે આ પ્રયાગ ઉપયાગી થઈ પડે છે. જ્યાં સમસ્ત શરીરનું સ્તભન થઈ શકે છે, ત્યાં મુખસ્ત'ભન એટલે કે ખેલતાં અધ થઈ જવું, એ શી મેાટી વાત છે ?
વળી પ્રવાસમાં હાથી, સિ'હ, વાઘ કે અન્ય જ ગલી પ્રાણીએ સામા મળે અને ધસી આવવાના સંભવ હાય, ત્યારે પણ આ પ્રયાગ કરવામાં આવે છે. તેથી તે તે પ્રાણીઓનુ સ્તંભન થાય છે અને જીવલેણ હુમલામાંથી અચી શકાય છે.
સાપને માટે પણ એમજ સમજવું. તે ગમે તેટલા જોરથી ધસ્યા આવતા હોય તે પણ સ્તંભનપ્રયાગથી અટકી જાય છે અને પેાતાના સ્થાનેથી બિલકુલ ચાલી શકતા નથી. વળી તે કુંડાળુ વળીને પડયા હાય અને
સ્ત ભનપ્રયાગ થાય તે એ જ હાલતમાં રહે છે, પછી સીધેા થઈ શકતા નથી. વળી તેના મુખનુ સ્તંભન પણ એ જ રીતે થાય છે, એટલે તે પેાતાનુ માઢું ઉઘાડી શકતા નથી અને પેાતાના–ઝેરી ક્રંશ ખીજાને મારી શકતા નથી. પરંતુ મનુષ્ય તથા બીજા બધા પ્રાણીઓને સ્તંભનની અસરમાંથી
