________________
૧૩૬
હોંકારકલ્પતરુ. (૫) નૌલી અને (૬) કપાલભાતિ કરવામાં આવે છે, તે યૌગિક ટ્રકમ છે અને બ્રાહ્મણના કર્તવ્ય અંગે (૧) અધ્યયન, (૨) અધ્યાપન, (૩) યજન, (૪) યાજન, (૪) દાન અને (૬) પ્રતિગ્રહ કરવામાં આવે છે, તે બાણુનાં ષકર્મ છે. પરંતુ અહીં પકર્મથી તાંત્રિકનાં કર્મ અભિપ્રેત છે કે જેમાં (૧) શાંતિકર્મ, (૨) વશ્યકર્મ, (૩) વિદ્વેષણ કર્મ, (૪) સ્તંભનકર્મ, (૫) ઉચ્ચાટનકર્મ અને (૬) મારણકમને સમાવેશ થાય છે.
- કેટલાક તાંત્રિક કર્મોની સંખ્યા આઠની ગણાવે છે, તે આ રીતે ઃ (૧) શાંતિકર્મ, (૨) પુષ્ટિકર્મ, (૩) વિશ્વકર્મ, (૪) આકર્ષણકર્મ, (૫) સ્તંભનકર્મ (૬) નિષેધકર્મ કે મારણકર્મ, (૭) વિશ્લેષણકર્મ અને (૮) ઉચાટનકમાં. પણ તેમાં કઈ તાત્વિક ભેદ નથી, કારણ કે અહીં પુષ્ટિકમ અને આકર્ષણકર્મને જુદાં ગણાવ્યાં છે, તે ષટ્કર્મનાં શાંતિકર્મ અને વિશ્વકર્મમાં અંતર્ભાવ પામે છે.
જે કર્મથી દુષ્ટ ગ્રહોની અસર નાબુદ થાય, વિવિધ પ્રકારના રોગો તથા વ્યાધિઓનું શમન થાય તથા મનુષ્ય તિર્યંચ કે દેવી-દેવતા દ્વારા થયેલા ઉપસર્ગોનું નિવારણ થાય તથા ઘાતક પ્રયોગોનો છેદ થાય અને શાંતિ પ્રસરે તેને શાંતિકર્મ કહેવામાં આવે છે. તુષ્ટિકર્મ એટલે જ્યની પ્રાપ્તિ અને પુષ્ટિકર્મ એટલે ધન-ધાન્ય તથા સંપત્તિની વૃદ્ધિ. તે આ કિયાની અંતર્ગત ગણાય છે અને તેથી ઘણી
