________________
૭૨
હોંકારકલ્પતરુ शुचिः प्रसन्नो गुरुदेवभक्तो, दृढव्रतः सत्यदयासमेतः। दक्षः पटु/जपदावधारी, मन्त्री भवेदीदृश एव लोके ।।
પવિત્રતાવાળો, પ્રસન્ન, ગુરુ અને દેવને ભક્ત, ગ્રહણ કરેલા વ્રતમાં દઢ રહેનાર, સત્ય અને દયાથી યુક્ત, ચતુર, મેધાવી અને મંત્રબીજવાળાં પદોને ધારણ કરનાર હોય, તે જ આ લોકમાં મંત્રની સાધના કરી શકે છે.”
અહીં પવિત્રતાથી બાહ્ય અને અત્યંતર એમ બંને પ્રકારની પવિત્રતા સમજવી. શરીરને સ્નાનાદિથી સુઘડ રાખવું–સ્વચ્છ રાખવું, એ બાહ્ય પવિત્રતા છે અને ભાવથી શુદ્ધ રાખવું, એ અત્યંતર પવિત્રતા છે. બાહ્ય પવિત્રતા ઘણી હોય પણ અત્યંતર પવિત્રતામાં ખામી હોય, તે મંત્રની આરાધના યથાર્થ પણે થઈ શકતી નથી. બાહ્યપવિત્રતા કરતાં અત્યંતર પવિત્રતાનું મહત્ત્વ ઘણું વધારે છે, એ ભૂલવાનું નથી.
સદા પ્રસન્ન રહેવું, એ પણ મંત્રારાધકનું એક મહત્વનું લક્ષણ છે. જ્યારે મનમાંથી ચિંતા, ભય, શક, ગ્લાનિ, વિષાદ આદિ દૂર થાય ત્યારે જ પ્રસન્નતા પ્રાપ્ત થાય છે, એ કહેવાની જરૂર છે ખરી? તાત્પર્ય કે મંત્રના આરાધકે ચિંતા, ભય, શક, ગ્લાનિ, વિષાદ વગેરે છોડીને ચિત્તને પ્રસન્ન રાખવું, જેથી આરાધના યથાર્થ પણે થઈ શકે.
મંત્રારાધકમાં ગુરુ અને દેવ બંને પ્રત્યે ભકિત હોવી જોઈએ. અહીં ગુરુ શબ્દથી મંત્રદાતા ગુરુ તથા ધર્મ
