________________
વતન] રહી ! કેટલેક કાળ વ્યતીત થયા પછી તે સાર્થવાહ પાછો દર્શાવતી આબે, ત્યારે તેને સ્વપ્ન આવ્યું અને એ મૂર્તિને કૂવામાંથી બહાર કાઢી. તે લેઢા જેવી દઢ હતી, તેથી તેનું નામ લઢણ પાર્શ્વનાથ પાડ્યું અને નૂતન મંદિર નિર્માણ કરીને તેમાં તેની પ્રતિષ્ઠા કરી.
પ્રસિદ્ધ ગૂર્જરનરેશ સિદ્ધરાજ જયસિંહની સભામાં દિગમ્બરવાદી કુમુદચંદ્રને હરાવનાર શ્રીવાદિદેવસૂરિના ગુરુ સહસાવધાની શ્રીમુનિચંદ્રસૂરિજીને જન્મ આ પ્રસિદ્ધ નગરીમાં જ થયું હતું. તેમણે અદ્ભુત ત્યાગ, ઉત્કટ તપશ્ચર્યા અને વિદ્વત્તાભરી અનેક ગ્રંથરચનાઓથી આ નગરીના કીતિકલાપમાં અનેક ગણે વધારે કર્યો હતે.
વસુધાને ભવ્ય જિનમંદિરેથી વિભૂષિત કરનાર તથા દાનની અખંડિત અનુપમ સરિતા વહેવડાવનાર મંત્રીશ્વર વસ્તુપાળતેજપાળે અહીં ૧૭૦ દહેરીઓથી સુશોભિત વિશાળ જિનમંદિર બંધાવ્યું હતું અને માંડવગઢના મહામંત્રી પેથડશાહે પણ સં. ૧૩૨૦માં અહીં એક આલિશાન જિનચૈત્ય બનાવવા માટે પ્રભૂત દ્રવ્યને સદ્વ્યય કર્યો હતે.
ન્યાયનિપુણ સમર્થ શાસ્ત્રવિશારદ ઉપાધ્યાય શ્રી યશોવિજયજી મહારાજે આ નગરીને પિતાનાં પુનિત પગલાંથી અનેક વાર પાવન કરી હતી અને જીવનને અંતિમ સમય પણ અહીંજ વીતાવ્યું હતું. આજે તેમનું સમાધિસ્થાન શહેરથી છેડે છેટે જોઈ શકાય છે.
ધાર્મિકતા ઉપરાંત કલાની સમૃદ્ધિ પણ આ નગરીને વરેલી હતી. રાજા વિરધવળના મહામંત્રીઓ વસ્તુપાળ અને
