________________
૨૧૨
[ જિનેપાસના અહીં પ્રશ્ન થ સ્વાભાવિક છે કે “શ્રી મલ્લિનાથ આદિ ત્રણ તીર્થકરોની પ્રતિમા ઘર-દહેરાસરમાં કેમ રાખી ન શકાય?” તેને ઉત્તરમાં શાસ્ત્રકારોએ જણાવ્યું છે કેનેમિનાથ વીમસ્જિનાથો વૈશાવાદ त्रयो ये भवने स्थाप्या, न गृहे शुभदायकाः ।।
શ્રી નેમિનાથ, શ્રી મહાવીર સ્વામી અને શ્રી મલિનાથ એ ત્રણે તીર્થકરે વૈરાગ્યને ઉત્પન્ન કરનાર છે; તેથી એ ત્રણેની મૂર્તિ જિનભવનમાં સ્થાપવી શુભકારક છે, પણ ઘર-દહેરાસરમાં સ્થાપવી શુભકારક નથી.”
આ વચને ગૃહસ્થસુખની અપેક્ષાએ કહેવાયાં છે; બાકી તે દરેક તીર્થકરની મૂર્તિ વૈરાગ્યને ઉત્પન્ન કરનારી છે, એવી અમારી સમજ છે.
શાસ્ત્રને આદેશ આ પ્રકારને હવાથી ભાવિક ગૃહસ્થ અગિયાર આંગળથી એાછી એવી સપરિકર એકવીશ તીWકરે પિકી એક કે વધારેની ધાતુની મૂર્તિઓ ઘર-દહેરાસરમાં રાખે છે અને તેને વંદે–પૂજે છે. ઘર-દહેરાસરની પ્રતિમાને ભક્તિચૈત્ય કહેવામાં આવે છે.
અહીં મંદિર શબ્દથી સંઘમંદિર સમજવું કે જેને જિનચૈત્ય, જિનભવન, જિનાલય, જિનપ્રાસાદ, વસતિ કે દહેરાસર કહેવામાં આવે છે.
વત્થસારમાં કહ્યું છે કેसिरिविजय महापउमो, नंदावत्तो अ लच्छितिलओ अ + नरवेय कमलहंसो, कुंजरपासाय सत्त जिणे ।
