________________
૧૦૦
[[ જિનેપાસના કરીને ધર્માચરણના વિષયમાં તે તેની જ બોલબોલા માનવામાં આવી છે, એટલે ધાર્મિક વિષયમાં પ્રગતિ કરવા ઈચ્છનારે પુરુષાર્થને આશ્રય લે જોઈએ.
પરમ પુરુષાથી ભગવાન મહાવીરે જીવ–માત્રના કલ્યાણ માટે પુરુષાર્થની જે પંચસૂત્રી આપી છે, તે ઉપાસનાના વિષયમાં ઘણું જ માર્ગદર્શક છે.
ભગવાને પુરુષાર્થની પંચસૂત્રીમાં પ્રથમ સૂત્ર ઉત્થાનનું આપ્યું ઉત્થાન એટલે ઉઠીને ઊભા થવું. જે પ્રમાદને પરિહાર કરીને આળસને ખંખેરી નાખીએ તે જ ઊઠીને ઊભા થઈ શકાય. પ્રમાદ એ પિશાચ છે, આપણી ખાનાખરાબી કરનાર મહાન શત્રુ છે, એમ જાણવા છતાં આપણે તેનો પરિહાર કરતા નથી, એ કેટલું શેચનીય છે? આળસ, એદીપણું, સુસ્તી એ પ્રમાદનાં બીજાં નામે છે. તે અંગે એક ગુજરાતી કવિએ કહ્યું છે કે–
આળસ ભૂંડી ભૂતડી,
વ્યંતરને વળગાડ; પસે જેના પડમાં,
બહુ જ કરે બગાડ. આમ છતાં આપણે આળસ ઉડતી નથી, આપણું એદીપણું જતું નથી, આપણું સુસ્તીને અંત આવતે નથી, તેથી જ અહીં ઉત્થાનને આદેશ છે.
ભગવાને પુરુષાર્થની પંચસૂત્રીમાં બીજું સૂત્ર કર્મ
