________________
મુનિજીવનની બાળપોથી-૬
૯૮ સુધી દેશપર્યટન–અનુભવ જ્ઞાન-ભાષાજ્ઞાન-શિષ્યપ્રાપ્તિ વગેરે કરતાં કુલ ઉંમરનાં ચુમ્માલીસ વર્ષ પૂરાં થાય છે. એટલે પિસ્તાલીસમા વર્ષે તે મુનિ ગચ્છને સંભાળવાની અનુજ્ઞા અર્થાત્ ગણિપદ (આચાર્યપદ) પામે છે. (હાલ તે ભગવતીસૂત્રના યુગના સાડાચાર મહિના પૂરા થતાં જે અનુજ્ઞા કરવામાં આવે છે તે અનુજ્ઞાથી જ ગણિપદ પ્રાપ્ત થાય છે. ત્યાર પછી ગ્ય સમયે તેને પંન્યાસ – ઉપાધ્યાય પદ આપને આચાર્યપદ ઉપર આરૂઢ કરવામાં આવે છે. આમ હાલ ગણિ અને આચાર્ય એ બે પદ જુદાં ગણવામાં આવે છે.) જે છત્રીસ ગુણોથી યુક્ત હોય તે જ આચાર્ય પદને યેાગ્ય છે. પિસ્તાલીસ વર્ષની ઉંમરમાં જરૂર અપવાદ હોઈ શકે છે. જે આચાર્ય થવાને પાત્ર હોય તેનાં મહાવતે અખંડ હેય, તે સાધુઓના પરિવારથી યુક્ત હોય, મુક્તિપદને અભિલાષી હોય, ચતુર્વિધ સંઘને માન્ય હોય, અને શિષ્યોને સારણ વગેરે કરવામાં કુશળ હોય.
પડતા કાળના કારણે છત્રીસમાંથી બેચાર ગુણોથી હીન હોય તે પણ આચાર્યપદને યંગ્ય ગણી શકાય. એટલે કે સામાન્ય કક્ષાના ગુણોની ખામી હજી ચાલી શકે. પરંતુ મહાવ્રતની ખામીવાળે કદાપિ આચાર્ય થઈ શકે નહિ. આ વાતની ચંડરુદ્ર નામના આચાર્ય સાક્ષીરૂપ છે. જો મૂળગુણની ખામીવાળાને આચાર્ય પદ આપવામાં આવે તે તેથી પદ આપનારને તીર્થકરની આશાતનાનું પાપ લાગે છે. એમ કરવાથી શાસનની અપભ્રાજના તથા સમ્યગજ્ઞાનાદિગુણેની હાનિ થતાં તીર્થને ઉછેદ થવાને દોષ લાગે છે.
