________________
૧૨૦
મુનિજીવનની બાળપોથી-૫
પાલન માટે (૫) પ્રાણ ટકાવવા માટે (૬) સ્વાધ્યાય શુભધાનાદિ કરવા માટે.
નીચેના છ કારણે આહાર કરે નહિ. (૧) તાવ વગેરે રોગપીડા, (૨) રાજા, સ્વજન આદિને ઉપદ્રવ (૩) વાસનાનું જાગરણ (૪) વરસાદ આદિના લીધે જીવ વિરાધનાની શક્યતા (૫) ઉપવાસ વગેરે તપશ્ચર્યા અને (૬) અનશન કરીને શરીરના ત્યાગ કરવા.
આહાર વાપર્યા પછી પાતરા ત્રણ વખત ધોવા જોઈએ. પૂર્વે ત્રીજી વખતનું પાતરાનું ધાવણ બધા સાધુઓ ઉપાશ્રયની બહાર જઈને કરતા હતા. આ વખતે એક સાધુ બધા સાધુને જરૂર પ્રમાણે પાણી આપતે. તે વિધિ પત્યા પછી તે સાધુ સૌને જરૂર પ્રમાણે શૌચ આદિ માટેનું પાણું દરેકના પાતરામાં આ પતે હતે. પણ જે તે સ્થાને ગૃહસ્થની દષ્ટિ પડતી હોય તે ત્રીજી વખતનું પાતરાનું ધાવણ હાલ કરાય છે તેમ માંડલીમાં જ કરાતું.
આહાર વધ્યું હોય તો શું કરવું ? - (૧) મહદયને શાંત કરવા માટે જેણે ઉપવાસ કર્યા હોય, (૨) જેણે અઠ્ઠમ કે તેથી વધુ પશ્ચકખાણું કર્યું હોય. (૩) જે ગ્લાન હેય (૪) જે રોગી હોય અને (૫) જે આત્મલબ્લિક હેય.
તે સિવાયના સાધુઓને ગુરુ બેલાવે અને તેમને ગુરુ કહે કે, “આ આહાર તમે વાપરી જશે ? જે સાધુ એમ કહે કે, “વપરાશે તેટલું વાપરી જઈશ.” તે સાધુને
