________________
૩૦ ૪
શ્રીચંદ્ર કેવલીનો રાસ
તેહ ભણી અન્ન જોઈએ રે, અવર તે ભોગવિલાસ રે. હવે યોગીને ભવસુખ ભાસિયા રે, એ તો કર્મના પાશ રે. હવભ૦ ૩૨ તે ભણી યોગને સેવીએ રે, યોગ તે પરમ રસાંગ રે. હવે યોગ તે શુભ પરિણામે મળે રે, સાઘતે અષ્ટાંગ રે. હવભ૦ ૩૩ યમ નિયમ પ્રણિઘાનશું રે, આસન પ્રાણાયામ રે. હ૦ પ્રત્યાહાર ને ઘારણા રે, એ અષ્ટાંગ યોગ નામ રે. હવભ૦ ૩૪ એહના ભેદ અછે ઘણા રે, જાણે જે હોયે જાણ રે. હ૦ જ્ઞાનવિમલ ગુરુ સેવથી રે, લહીએ તસ મંડાણ રે. હવભ૦ ૩૫
|| દોહા | કહે યોગી યુગતે કરી, પવનસાધના ભેદ; નિદ્રા વિકથા હાસ્ય ને, આસન કેરા ભેદ. ૧
એ ચારે જયે સાથીએ, ધ્યાનારંભ વિચાર; બ્રહ્મબીજ સંભારીએ, એહનાં સ્થાન ઉદાર. ૨ આઘાર લિંગ નાભે હૃદયે, કરકમલે કંઠદેશ; એ સ્વરસ્થાનક જાણીએ, પત્ર દોય સુવિશેષ. ૩ સોલ બાર દસ દસ દળે, દ્વાદશ ષ વળી ચાર;
એ સંખ્યાએ વર્ણના, જાણીને આઘાર. ૪ यतः-आधारे लिंगनाभौ हृदि करकमले कंठदेशे ललाटे
द्वेपत्रे षोडशारे द्विदशदश दलेद्वादशाः चतुष्टे नासांते वालमध्ये डफ कठसहिते कंठदेशे स्वराणामित्येवं ब्रह्मबीजं सकलजनहितं ब्रह्मरूपं नमामि १
अस्यार्थः-गुदमूले आधारचक्रं चतुर्दलं। तत्र च शषसः मध्ये हकारः।१॥ लिंगमूले स्वाधिष्ठानचक्रं षट्दलं षट्कोणबलः ॥२॥ नाभौ ग्रणिपूर्वकं चक्रं दशदलं ॥३॥ डफहृदये अनाहतचक्रं द्वादशदलं ४ कंठे ग्रीवायां विशुद्धिचक्रं षोडशदलं । अ आह प्रमुख स्वरस्थापना। ललाटे अज्ञानचक्रं अक्षयं प्रणवः अनादिबीजं । इत्येतत्पुरुषाकारमयं ब्रह्मबीजं शिरसि प्रणवः चतुर्दश स्वराः ललाटे ककारादिव्यंजनपर्यन्तद्वात्रिंशद्दलं द्विरं षोडशदलमित्यर्थः यरलवशषसरूपं षट् चक्रद्वयं द्वादशारं इत्यादि गुरुगम्यं ज्ञेयं ॥
૧. અન્યત્ર યોગના આઠ અંગ આ પ્રમાણે છે–યમ, નિયમ, આસન, પ્રાણાયમ, પ્રત્યાહાર, ધારણા, ધ્યાન અને સમાધિ.
