________________
૨૩૮
શ્રીચંદ્ર કેવલીનો રાસ
न दानैः शुद्धयते नारी, नोपवासशतैरपि
अव्रतापि भवेच्छुद्धा, भर्तृसद्गतमानसा ४ । ભાવાર્થ-અનેક દાનોએ કરીને નારી શુદ્ધ થતી નથી, સહસ ઉપવાસોથી પણ શુદ્ધ થતી નથી, પરંતુ વ્રત ન કરનારી એવી પણ નારી પોતાના સ્વામીના કહેવા પ્રમાણે ચાલવાથી શુદ્ધ થાય છે.
त्यजेत् पुत्रं च बंधुं च, पितरौ शोभनौ तथा; भर्तारमापदि गतं न त्यजेत्सा महासती. ५ अन्यं नरं न पश्यति, स्वभावगोचरैरपि; आकोपिता नो कुप्येत नोच्यते सा महासती. ६ अंधत्वं कुब्जवत्वं च, कुष्टांगव्याधिपीडितं; आपद्गतं निजं नाथं, न त्यजेत् सा महासती. ७ एष धर्मो मयाख्यातो, नारीणां परमा गतिः; सान्यथा क्रियते येन सा याति नरकं ध्रुवं. ८
ભાવાર્થ૫) પુત્રનો ત્યાગ કરે, પોતાનાં શુભેચ્છક માતાપિતાનો ત્યાગ કરે, પરંતુ આપત્તિમાં આવેલા પોતાના સ્વામીનો જે ત્યાગ ન કરે, તે મહા સતી સ્ત્રી જાણવી. (૬) સ્વભાવથી જ દૃષ્ટિગોચર થયેલા પરપુરુષને જુએ નહીં, કોપાયમાન કર્યું છતે કોપ કરે નહીં, તેમ ઊંચે સ્વરે સ્વામીની સામે બોલે નહીં તે મહા સતી જાણવી. (૭) આંઘળો, કુબડો, કોઢીઓ, વ્યાઘિયુક્ત હોય તથાપિ આપત્તિ પ્રાપ્ત થયેલા એવા સ્વામીનો ત્યાગ ન કરે તે મહા સતી સ્ત્રી જાણવી. (૮) આ ઘર્મ મેં કહ્યો તે નારીની પરમ ગતિરૂપ છે. જે તે પ્રમાણે ન પાળે, તે સ્ત્રી અવશ્ય નરકમાં જાય.
अतोहमपि त्वदीयगतिं गच्छामि. इति श्रुत्वा पुत्रेणोक्तं. ભાવાર્થ-હું પણ તારી ગતિને પામું છું એ પ્રકારે પુત્રનું કથન સાંભળીને, જો મુજ વઘથી રાયને રે લાલ, ચિરંજીવિત જો થાય; સુઇ તો મુજ કુળ શોભા ચઢે રે લાલ, જગમાં સુજશ ગવાય. સુસા૨૩ દુહિતા પણ એમ ભાખતી રે લાલ, જિવાડો નરરાય; સુત્ર મુજ વઘથી સહુને હજો રે લાલ, એમ કુશળ ચિર આય સુન્ના ૨૪
૧. આયુષ્ય
