________________
૨૨૮
શ્રીચંદ્ર કેવલીનો રાસ शस्त्रं शास्त्रं कृषिर्विद्या, वाणी वीणा नरश्च नारी च; पुरुषविशेषं प्राप्ता, भवंति योग्या अयोग्या वा. २
ભાવાર્થ-(૧) ઘોડા ઘોડામાં, હાથી હાથીમાં, લોઢા લોઢામાં, કાષ્ઠ કાષ્ઠમાં, પાષાણ પાષાણમાં, વસ્ત્ર વસ્ત્રમાં, સ્ત્રી સ્ત્રીમાં, માણસ માણસમાં, પાણી પાણીમાં, મોટું અંતર હોય છે. (૨) શાસ્ત્ર, શાસ્ત્ર, કર્ષણ, વિદ્યા, વાણી, વીણા, પુરુષ અને સ્ત્રી તે ડાહ્યા પુરુષને પ્રાપ્ત થયે છતે યોગ્ય તે અયોગ્ય અને અયોગ્ય તે યોગ્ય થાય છે.
| ઢાળ સત્તરમી II (વરઘોડાની દેશીમાં–જિનવર વરઘોડે ચઢીયા જેણીવાર–એ દેશી) કંચનપુર નગરી, નિવસે સાગરદત્ત, તસ અંગજ શ્રી દત્ત, નામે પુણ્યપવિત્ત, શ્રીપુરનો વાસી, સોમદત્ત શેઠની જાણી, દુહિતા જયશ્રી છે, પરણી શ્રીદત્તે આણી. ૧ પરણીને મૂકી, પિતર ગૃહે તે નારી, ‘ક્રિયાણક ભરી પ્રવહણ, ચઢીયો તે સમુદ્ર મઝારી, હવે પાછળ વનિતા, યૌવન પામી ચંગ, દેખાડે નવ નવ, કામી જનને રંગ. ૨ यतः-यौवनमुदग्रसमये, करोति लावण्यगतिं कुरूपेपि;
दर्शयति पाककाले, लिंबफलं चापि माधुर्य. १ ભાવાર્થ-યુવાવસ્થાના અગ્ર સમયને વિષે ફરૂપ હોય તે પણ, લાવય ગતિને પ્રાપ્ત થાય છે, જેમ લીંબડાની લીંબોળી પણ તેના પક્વ સમયને વિષે માઘુર્યપણાને પ્રાપ્ત થાય છે.
એક દિન સૌદ્યોપરિ, નિરખે તે રાજપંથ, કોઈ પુરુષ યુવાનને, દેખી વિષય ઉમંથ, રૂપાળા પુરુષને, દેખી વ્યાકુળ થાય, પ્રાયે અસતીનાં, લક્ષણ એમ જણાય. ૩ यतः-सुरूपं पुरुषं दृष्ट्वा, भ्रातरं पितरं सुतं
स्रवते योनयः स्त्रीणां, मामपात्रमिवांभसा १ अग्निकुंडसमा नारी, घृतकुंभसमो नरः
संपर्काद् द्रवते नित्यं, किं पुनः स्ववशाः स्त्रियः २ ૧. પુત્રી ૨. કરિયાણું ૩. મહેલ ઉપરથી
