________________
ખંડ ૩] ઢાળ ૭
૧૮૭
શંખવિષમ હૈ હસ્ત, મૌક્તિક પ્રિયપ્રશસ્ત,
આપમત રહે મસ્ત, ક્રોધે ભર ભારી હૈ, હસ્તિનીકી એહ જાતિ, જાનિયે યું ભલી ભાતિ, પદ્મિની થે વિજાતિ પર, બુદ્ધિબળ સારી હૈ.
| ઇતિ હસ્તિની લક્ષણ
અથ ચિત્રિણી લક્ષણ (સવૈયો) ચિત્રિણીકો વિચિત્ર ગંધ, ઉરુશોભા સુદ્રઢબંઘ,
એણ ગતિ સુખિમદંત, કેસકો કલાપ હૈ. ઉન્નત ઉરોજ રોજ, નેત્રજિત નીલ સરોજ,
અલ્પ નીંદ હૈ હરોજ, મધુર આલાપ હૈ. મિતાચાર મિતાહાર, વાર વાર કામ પ્રચાર,
મધ્ય સ્વેદ તીચ્છણ, કટાક્ષ ખેદ વ્યાપ હૈ. મકર સમાન હસ્ત, ભૂષણ પ્રિયાવિહસ્ત, અંગમેં અનેક રંગ, અનંગ કેરી છાપ હૈ.
| ઇતિ ચિટિણી લક્ષણ
અથ શંખિની લક્ષણ (સવૈયો) શંખિનીકો મત્સગંઘ, શોભા મુચકી પ્રબંઘ,
દીર્ઘ સ્તન દીર્ધ દંત, ખરકી ગતિ ઘારી હૈ. પિંગ નેત્ર પિંગ કેશ, કરતુ હૈ વિચિત્ર વેશ,
દીર્ઘ હાસ્યકો પ્રવેશ, દીર્ઘ કામ વિકારી હૈ. દીર્ઘ રોષ દીર્ઘ શોષ, અકાજસે પીયત કોશ,
ન પેખત નિયદોષ, અમિત આહારી હૈ. મત્સ સમ વિષમ હાથ, કલહપ્રિય કેલીયે સાથ, દુસમનતા પ્રાણનાથમેં પણ ઘારી હૈ.
| ઇતિ શંખિની લક્ષણ
| પૂર્વ દોહા | એમ એકેકીનાં હુયે, સોળ સોળ ‘અહિનાણ; ઇમ કરતાં ચોસઠ હુયે, સંકર ભેદ પ્રમાણ. ૩ જાતિ લક્ષણ ગુણ ભેદથી, હોય એકમાં અનેક; તે તો શાસ્ત્રથી જાણજો, જો હોયે ચતુરને છેક. ૪ ૧. પીળાં ૨. નિશાની, લક્ષણ
