________________
૧૧૧
ખંડ ૨/ ઢાળ ૧૦
તદનંતર ચંદ્રવતી કહે, મરકલડું કરી હાસ; પૂછી જે કાંઈ કહો, અછે વિદ્યા અભ્યાસ. ૨૫ કહે કુમર મનમાં રુચે, તે પૂછો ઘરી ખંત; વિદ્યા અણ સંભારી થકી, જાયે જેમ અણહંત. ૨૬
ચાલ
ચંદ્રકળા સુણી કંત વયણા, કરી રોમાંચિત તનુ નયણા; ગુણ તેર તાંબૂલના બોલ્યા, નહીં સ્વર્ગમાંહે તે સોહલા. ૨૭ લઈ પાનનું બીડું હાથ, કહે કુમરને એ તાંબૂલ નાથ;
ગુણ કેતા એહના ભાખો, ગ્રહી બીડું હાથમાં રાખો. ૨૮ यथा
तांबूलं कटुतिक्तमुष्णमधुरं, क्षारं कषायान्वितं, वातघ्नं कफनाशनं कृमिहरं दुर्गंधनिर्नाशनं; वक्त्रस्याभरणं विशुद्धिकरणं कामाग्निसंदीपनं, तांबूलस्य भवेत् त्रयोदश गुणा स्वर्गेपि ते दुर्लभाः. १
___-तथा षस्वामिनेभिरिदं त्रयोदश गुणैर्युक्तं प्रसादिकृत ભાવાર્થ-તાંબૂલ કટુ, તિક્ત, ઉષ્ણ, મઘુર, ક્ષાર અને કષાય યુક્ત, વાત(વાયુ)તોડનારું, કફ હણનારું, કૃમિને નાશ કરનારું, મુખની દુર્ગઘીનો નાશકારક, મુખના આભરણરૂપ, મુખને શુદ્ધ કરનાર અને કામાગ્નિને પ્રદીપ્ત કરનાર, એમ સર્વ તેર ગુણ તાંબૂલમાં રહેલા છે, જે સ્વર્ગમાં પણ દુર્લભ છે. तथा अंतरंग बीटक कीदृशं इति पृष्टे
ચાલ કહે એ તો દ્રવ્યથી બોલ્યું, એ તો સઘળે દીસે સોહિલું; હવે અંતરંગ બીટક કહીએ, ચંદ્રકળાથી તેહનું લહીએ. ૨૯
દોહા
પ્રિયવચ નાગરવેલી દલ, શુદ્ધ પ્રેમ તે પૂગ; સમકિત ચૂર્ણ કપૂર ધૃતિ, સરુચિ નિર્જર સંયોગ. ૩૦ એહવું બીડું મુખ ઘરે, તસ સુગંઘ મુખ સાસ;
ખયન ખાસ થાય નહીં, જિનવર ધ્યાન ઉસાસ. ૩૧ ૧. પૂગી ફળ, સોપારી
