________________
[ ૬૭] રમાં એક એવી તારક -નાવ પુન: વહેતી થઈ કે-જેને સહારે પામીને કેઈ આત્માઓ મુક્તિકિનારે પામી શકે !
૩૦ વર્ષને ગૃહ-વાસ! ૧૨ વર્ષનો છઘસ્થ શ્રમણકાળ ! ૩૦ વર્ષને તીર્થકર કાળ-આમ ૨ વર્ષના આ જીવનકાળમાં પ્રભુ મહાવીરે કઈ પતિને પાવન કરીને પ્રભુ બનાવ્યા. ગૌતમ ને ગે શાળા જેવા પ્રેમી-પ્રચંડી શિષ્યોને ઈતિહાસ આ દરમિયાન સરજાયે. શાલિભદ્ર શૂલપાણિ જેવી વ્યક્તિઓ પર પ્રભુની રહેલી સમદષ્ટિ ક્ષમાનું ગીત બની ગઈ સુદર્શન શિષ્ય-ભાવે આવ્યું. સંગમ ધસમસતા આવ્યું. પણ પ્રભુની કરૂણાપ્રત આંખમાં લેશમાત્ર ફેરફાર ન થયે. ખૂની દઢ પ્રહારી, પ્રભુને પારસ-પર્શ પામી મુનિ બની ગયા. કષભદત્ત ને દેવાનંદ આવ્યા. પ્રભુની પાવન-વાણી એમને સ્પર્શી ગઈ. ને એઓ સંયમી બનીને મોક્ષે ગયા. અનિચ્છાએ સંભળાઈ ગયેલું પ્રભુનું એક–વચન રોહિણેય-ચોરને શિરમોર બનાવી ગયું. હત્યારે અર્જુનમાળી આવ્યા પ્રભુનું દર્શન–એને માટે ભવસાગરથી તરવાની તૈકા બની ગયું. ફૂફાટ-ભર્યો ડંખ દેનાર ચંડ કૌશિક! એને પણ પ્રભુએ કરૂણા-નજરે નીહા ને એ સ્વગના અધિકારી બન્યા.
આમ, શ્રમણ ભગવાન શ્રી મહાવીરદેવ ૩૦ વર્ષ સુધી પ્રકાશન પથગામ ફેલાવતા ફેલાવતા અપાપાનગરીમાં ચાતુર્માસ માટે પધાર્યા આ ચાતુર્માસ અંતિમ હતું. અધિકાશે મુક્ત બનેલે આત્મા, બધા બંધને ફગેબી દઈને–અહીં પૂર્ણમુક્ત બનવાનો હતે.
કાતિક વદ-આસો વદ ૧૩નો દિવસ હતે. અપાપામાં ૯ મલ્લી-રાજાઓને ૯ લિચ્છવી-રાજાઓ એકઠા થયા હતા. અંતિમદેશના રૂપે પ્રભુએ ૧૬ પ્રહર (૪૮ કલાક)ની ધર્મ–દેશના આપી. અમાવાસ્યાની મધરાત થઈ. અપાપાનું આંગણ દેવદેવીઓથી થનથની ઉઠયું. પ્રભુ આજની મધરાતે વિદેહ બનવાના હતા અને સિદ્ધશિલાની જતમાં એમની જાત મળી જવાની હતી.
